Je vermoedt dat je collega hoogsensitief is. Ze kan wat sneller geraakt zijn door emotionele gesprekken of conflicten, en heeft soms zichtbaar tijd nodig om dingen te laten bezinken. Toch wil je haar feedback geven over iets wat je dwarszit. Het liefst op een tactische manier die haar niet kwetst. Zo doe je dat, in 4 stappen.
Is mijn collega hoogsensitief? Hoogsensitief kenmerken volwassenen
Hoe herken je iemand die hoogsensitief is? Je merkt het wellicht wel vaker aan je collega als andere mensen duidelijk niet op één lijn liggen. Als zoiets in een vergadering gebeurt, lijkt ze dicht te klappen. En als je leidinggevende negatieve feedback aan haar geeft, is ze ook zichtbaar geraakt. Daarnaast herken je misschien andere hoogsensitief-kenmerken bij haar.
Wat zijn symptomen van hoogsensitief?
- veel bezig zijn met emoties van anderen (bijvoorbeeld het als eerste opmerken als iemand niet goed in zijn vel zit);
- veel oog voor detail (in informatie, in de omgeving en in communicatie);
- diep nadenken over zaken en soms ook overanalyseren;
- daardoor ook de neiging om overprikkeld te raken of dingen zich persoonlijker aan te trekken;
- na samen zijn met grote groepen behoefte hebben om tot rust te komen;
- sterk rechtvaardigheidsgevoel;
- een hoge sensitiviteit voor geluid, licht of andere prikkels.
De hoogsensitief symptomen hierboven moet je zeker niet zien als een diagnose-checklist. Hoogsensitief zijn is geen stoornis, ook geen gebrek. Het is een karaktertrek waar iemand wel of niet mee geboren wordt. Eigenlijk net zoals dat je van nature introvert of extravert (of ergens tussen die twee in) bent.
Wat is hoogsensitief dan precies?
Een hoogsensitief persoon wordt ook wel HSP genoemd: dat staat voor Highly Sensitive Person. Psychologe Elaine Aron is de eerste die in de jaren ‘90 deze term bedacht voor de 15-20% van de bevolking die informatie nauwkeuriger waarneemt en grondiger verwerkt dan gemiddeld.
Je kunt het zien als het ontbreken van een filter. Iemand die niet hoogsensitief is, neemt alle informatie uit de buitenwereld tot zich via een filter. Dat betekent dat ruis zoals vervelende achtergrondgeluiden of emoties van anderen waar je nu niets mee hoeft eruit gefilterd worden. Een hoogsensitief persoon zal die prikkels anders – zonder filter, meer diep en ook complexer – verwerken.
Hoe denkt een hoogsensitief persoon? Dit zegt de wetenschap
Dat alles blijkt ook uit wetenschappelijk onderzoek. Zo is er hersenonderzoek gedaan waarin mensen met en zonder HSP dezelfde zoek-de-verschillen-opdracht moesten uitvoeren. Ondertussen werd via een scan hun hersenactiviteit gemeten. Daaruit bleek dat de HSP-groep kleine verschillen tussen de afbeeldingen beter kon waarnemen. Ook lieten zij meer activiteit zien in dat deel van de hersenen dat gebruikt wordt voor de complexe visuele verwerking. Wat dat zegt? Dat hoogsensitieve personen dezelfde informatie complexer waarnemen en meer op details letten.
In sommige situaties is die hoge sensitiviteit een mooie kracht. Zo kunnen hoogsensitieve mensen vaak goed aanvoelen wat een ander nodig heeft en zijn ze ook empathisch (onderzoeker Bianca Acevedo vond daar in hersenscans bewijs voor). Daarnaast hebben ze soms de neiging om ook mensen die het onderspit delven erbij te betrekken. Ook blijkt uit Duits onderzoek dat hoogsensitieve mensen sneller en met minder fouten een taak uitvoeren.
De keerzijde van hoogsensitief zijn is dat iemand die HSP is overprikkeld kan raken als hij zich bijvoorbeeld te lang op een plek bevindt die niet fijn voelt (denk aan: een niet-passende werkomgeving of een team waarin veel onderlinge conflicten spelen). Ook hebben hoogsensitieve mensen soms de neiging tot conflictvermijding en hebben soms moeite met grenzen aangeven. Dat alles kan, als een vervelende situatie langer aanhoudt, zelfs leiden tot een burn-out of depressie.
Verder staat tegenover de vlotte en foutloze taakuitvoering dat mensen met HSP na afloop van een taak eerder overprikkeling of stressklachten ervaren, zo laat onderzoek van professor Elke van Hoof (die gespecialiseerd is in hoogsensitiviteit) zien.
Zij benadrukt ook dat hoogsensitief wat anders is dan hooggevoelig, ondanks dat die termen vaak door elkaar worden gebruikt. Hoe dat precies zit, legt ze zelf uit in onderstaande video:
Wat is het verschil tussen hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid?
Hoe geef je tactisch feedback aan iemand die hoogsensitief is?
Wat hebben hoogsensitieve mensen nodig? Nu je een beeld hebt van wat hoogsensitief is, kun je je vast voorstellen dat een hoogsensitief persoon feedback ook anders zal verwerken. Als je heel direct bent, kun je net een gevoelige snaar raken of is het voor iemand met HSP misschien lastig een vervelende boodschap los te laten. Maar aan de andere kant weet je inmiddels: er doekjes om winden en met een onnodig lange aanloop komen, is ook geen beste zet.
Hoe pak je het dan wel slim aan, feedback geven? In 4 stappen.
Stap 1. Plan een rustig moment
Na een drukke dag vol meetings en deadlines is je collega waarschijnlijk niet heel energiek meer. Schiet je collega daarom niet zomaar aan voor een feedbackgesprek, maar plan er een moment voor in. Dat is overigens los van of iemand hoogsensitief is of niet een slimme zet. Zo respecteer je de tijd van de ander en weet je zeker dat diegene openstaat voor feedback.
Verder kun je feedback geven het beste face-to-face of eventueel via een videocall doen. Zeker hoogsensitieve mensen nemen non-verbale signalen sterk waar om een boodschap te interpreteren. Daardoor komt je boodschap beter over als je zichtbaar bent voor je collega.
Psst, denk je nu “Een gesprek plannen, wanneer dan? Mijn agenda is al zo vol!”. Misschien kun je wel hetzelfde werk gedaan krijgen in minder tijd. Lees het boek ‘Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar’ maar eens ter inspiratie.
Stap 2. Bouw je feedback op
Wat voor feedback je ook geeft, houd het altijd dicht bij jezelf en beperk je tot de feiten. Een voorbeeld: wil je je collega erop aanspreken dat ze vaker haar werk niet af heeft? Zeg dan niet:
‘Ik vind het vervelend dat je je werk steeds niet af hebt.’
Die uitspraak bevat een mening (‘steeds niet’) en is nogal stellig. Daardoor kan je collega zich aangevallen voelen. Beperk je liever tot een concrete situatie die jullie je allebei voor de geest kunnen halen. Bijvoorbeeld:
‘Bij de afgelopen twee meetings merkte ik dat je je werk niet op tijd af had.’
Ga vervolgens een stap verder door te benoemen wat dit met jou doet, wat de gevolgen ervan zijn (voor jou of anderen) en welk gedrag je liever zou zien (dat ze haar werk wél op tijd af heeft). Hoe je dit precies doet? Dat leggen we in het artikel over de 4 G’s feedbackmethode haarfijn uit.
Let bij de feedback ook op je non-verbale communicatie. Hoogsensitieve mensen hebben daar veel oog voor en prikken er zo doorheen als wat je uitstraalt niet past bij wat je zegt.
Stap 3. Geef bezinktijd
Je weet inmiddels dat iemand die hoogsensitief is informatie diepgaander en nauwkeuriger verwerkt. Ook de feedback die je zojuist hebt gegeven. In plaats van meteen een reactie te verwachten, is het slimmer je collega wat tijd te geven om erover na te denken. Laat de feedback bij haar bezinken.
Als je feedback net een gevoelige snaar raakt, kan het zijn dat ze wat emotioneel is. Laat haar dan die emoties een plek geven voordat je haar vraagt met rationele oplossingen te komen. Ook als ze niet geraakt wordt, kan zo’n pauze haar helpen om zelf goed over een oplossing na te denken.
Stap 4. Toon begrip
Het kan zijn dat je feedback je collega raakt. Wat in zo’n situatie kan helpen, is om begrip te tonen voor wat de feedback met je collega doet. Zoals hoogsensitieve mensen zelf vaak erg empathisch zijn, zo waarderen ze het vaak ook als anderen begrip tonen voor hun gevoelens. Dat kan al door simpelweg te zeggen ‘Ik begrijp dat…’ of ‘Ik kan me voorstellen dat…’. Op voorwaarde dat je het echt meent natuurlijk.
Vraag ook zeker wat je feedback met je collega doet en wat zij mogelijk van jou nodig heeft. En leef je in. Daarmee laat je blijken het beste met haar voor te hebben.
Mensen vroegen ook
En? Helpt dit stappenplan om je hoogsensitieve collega vol goede moed feedback te geven? Misschien helpen de vragen hieronder mee om je nog beter in haar te kunnen inleven.
Wat betekent hoogsensitief?
Als je googelt op ‘hoogsensitief betekenis’, dan zal je het volgende tegenkomen: iemand die hoogsensitief is, neemt prikkels en signalen van buitenaf sterker waar, en voelt ook spanningen en emoties in de omgeving sterker aan dan gemiddeld.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent?
Vraag je je na het lezen van dit artikel af ‘Ben ik hoogsensitief?’? De HSP-kenmerken eerder in dit artikel helpen je antwoord te krijgen op die vraag. Je kunt hoogsensitief zijn met name herkennen aan dieper nadenken over dingen, mensen in je omgeving goed aanvoelen, gevoelig zijn voor spanningen en soms wat overprikkeld raken door bijvoorbeeld veel omgevingsgeluid, fel licht of voelbare emoties van anderen.
Hoe voelt het om hoogsensitief te zijn?
Het gevoel van hoogsensitiviteit kan voor elke persoon verschillend zijn, maar over het algemeen zijn er enkele gemeenschappelijke aspecten die hoogsensitieve mensen kunnen ervaren. Hoogsensitiviteit wordt vaak gekenmerkt door een intensere en diepgaandere beleving van de wereld om hen heen. Hier zijn enkele manieren waarop het kan voelen om hoogsensitief te zijn:
- Overweldiging: Hoogsensitieve personen kunnen sneller overweldigd raken door prikkels en stimuli uit hun omgeving. Dit kan leiden tot gevoelens van stress, angst of vermoeidheid.
- Emotionele intensiteit: Hoogsensitieve mensen ervaren emoties vaak intenser en diepgaander. Ze kunnen zich diep betrokken voelen bij de emoties van anderen en hebben moeite om zich af te sluiten voor negatieve emoties.
- Diepgaande waarneming: Hoogsensitieve personen hebben de neiging om subtiele details op te merken die anderen mogelijk missen. Ze kunnen zich bewust zijn van kleine veranderingen in de omgeving en hebben oog voor nuances in bijvoorbeeld kunst, muziek of natuur.
- Empathie en inlevingsvermogen: Hoogsensitieve mensen hebben vaak een sterk vermogen om de gevoelens en behoeften van anderen aan te voelen. Ze kunnen zich gemakkelijk verplaatsen in de schoenen van anderen en hebben de neiging om zorgzaam en begripvol te zijn.
- Diepgaande verwerking: Hoogsensitieve personen hebben de neiging om informatie en ervaringen diepgaand te verwerken. Ze denken vaak diep na over dingen, stellen veel vragen en hebben behoefte aan betekenisvolle en diepgaande verbindingen.
Hoogsensitiviteit kan een prachtige eigenschap zijn, maar het kan ook uitdagingen met zich meebrengen. Het begrijpen van je eigen hoogsensitiviteit en het leren om ermee om te gaan, kan helpen bij het vinden van een balans en het creëren van een omgeving die ondersteunend is voor jouw behoeften.
Dit bericht op Instagram bekijken
Waarom ben ik hoogsensitief?
Met je hoge sensitiviteit en de andere kenmerken word je geboren. Hoogsensitiviteit is een karaktertrek die je al van kinds af aan hebt. Het is overigens niet zo dat één gen bepaalt of jij wel of niet hoogsensitief bent.
Wat zijn de symptomen van hoogsensitief?
De meeste daarvan vind je in de opsomming van hoogsensitief-kenmerken bovenaan in dit artikel. Overigens moet je die kenmerken zeker niet zien als een scorelijst. Er is niet één stereotype hoogsensitief persoon. Iemand kan bijvoorbeeld ook hoogsensitief en extravert zijn.
Wat te doen tegen hoogsensitief zijn?
Hoogsensitiviteit is geen stoornis, maar een eigenschap die (net als alle andere eigenschappen) positief en negatief kan uitwerken in de praktijk. Als je hoogsensitief bent, dan was je ook al een hoogsensitief kind, ook al merkte je dat destijds misschien niet.
Merk je dat je er vooral hinder van ervaart? Dan kun je leren je grenzen te herkennen en aan te geven. Veel hoogsensitieve mensen hebben daarbij baat bij een assertiviteitstraining.
Wat ook kan helpen? Ontdek hoe je agenda niet overvol raakt en hoe je met tactisch timemanagement onnodige stress voorkomt. Volg Tijdwinst.com op Instagram voor handige tips op dit gebied.
Waar heeft een HSP er moeite mee?
Hoogsensitieve personen kunnen moeite hebben met verschillende aspecten van het dagelijks leven vanwege hun gevoelige aard. Enkele veelvoorkomende uitdagingen waar HSP’s mee te maken kunnen krijgen, zijn onder andere:
- Overstimulatie: HSP’s zijn gevoeliger voor prikkels en kunnen gemakkelijk overweldigd raken door te veel geluid, drukte, fel licht of sterke geuren. Ze hebben vaak meer tijd nodig om te herstellen na intense situaties.
- Kritiek en negatieve feedback: HSP’s kunnen diep geraakt worden door kritiek of negatieve feedback. Ze nemen dit vaak persoonlijk en kunnen zich er langdurig slecht door voelen.
- Emotionele intensiteit: HSP’s ervaren emoties vaak intenser en diepgaander dan anderen. Dit kan leiden tot heftige emotionele reacties en het kan moeilijk zijn om emoties te reguleren.
- Gebrek aan begrip: Omdat hoogsensitiviteit niet altijd algemeen begrepen wordt, kunnen HSP’s zich soms onbegrepen of anders voelen. Ze kunnen het moeilijk vinden om zich aan te passen aan omgevingen die niet rekening houden met hun gevoelige behoeften.
- Besluiteloosheid: HSP’s hebben vaak een diepgaande verwerkingstijd nodig voordat ze een beslissing kunnen nemen. Ze wegen graag alle mogelijke opties en zijn gevoelig voor de mogelijke consequenties, wat kan leiden tot besluiteloosheid.
Het is belangrijk om te benadrukken dat niet alle HSP’s dezelfde uitdagingen ervaren, en dat individuele verschillen kunnen optreden. Het erkennen van deze uitdagingen kan helpen bij het begrijpen en ondersteunen van hoogsensitieve mensen in hun dagelijks leven.
Waarom ben ik zo gevoelig voor kritiek?
Er kunnen verschillende redenen zijn waarom iemand gevoelig is voor kritiek. Het kan te maken hebben met persoonlijkheidskenmerken, zoals een neiging tot perfectionisme of een laag zelfvertrouwen. Het kan ook voortkomen uit eerdere negatieve ervaringen met kritiek, waardoor iemand zich kwetsbaar voelt. Bovendien kan het zijn dat je veel belang hecht aan de mening van anderen en graag geaccepteerd wilt worden. Het is belangrijk om te onthouden dat gevoeligheid voor kritiek iets is dat kan variëren van persoon tot persoon en dat het mogelijk is om ermee om te leren gaan.
Leer in 1 dag voortaan altijd constructieve feedback geven
Feedback geven is een kunst op zich. En één die je nog vaak in je leven goed van pas zal komen. Als je constructief mensen kunt aanspreken op ongewenst gedrag of kunt wijzen op verbeterpunten, help je daar jezelf en anderen mee.
Ontdek hoe je elke collega, hooggevoelig of niet, constructieve feedback geeft die de juiste snaar raakt. Al in 1 dag!
Je leert het bij de cursus feedback geven. Die volg je online of op locatie bij één van onze ervaren docenten. Wees niet bang voor saaie presentaties. Je leert praktische tips waar je echt iets mee kunt, en die je morgen al helpen om écht goede feedback te geven.
Wie zijn wij? | Cursus Feedback Geven
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
