Die ene collega lukt het altijd. Zelfs als alles in je schreeuwt “Nee!”, krijgt je collega het voor elkaar dat jij je alwéér opoffert. Vooruit, jij stuurt de vergadernotulen wel rond. Of jij geeft wel toe in een discussie. Maar eigenlijk wil je één ding: stoppen met over je heen laten lopen. En dat op een constructieve manier meedelen.
Wat betekent over je heen laten lopen?
Een synoniem voor over je heen laten lopen is pleasegedrag. De korte samenvatting: je wilt zó graag aardig gevonden worden dat je compleet aan je eigen mening of behoeften voorbijgaat.
Je offert je eigen vrije avond op omdat je je leidinggevende niet teleur wilt stellen. Of je slikt de feedback op je collega dan maar in, terwijl het je tamelijk hoog zit dat zij steeds maar werk over de schutting gooit.
Uiteraard doen we allemaal weleens een opoffering. Dat hoort erbij. Als mens worden we graag aardig gevonden. Logisch. Aardig zijn is goed. Respect tonen naar anderen ook. Maar wel tot op zekere hoogte.
Als je te vaak jouw behoeften voor die van anderen aan de kant schuift, kun je je zelfs een voetveeg voelen. Of nog erger: je vraagt je piekerend af “Moet ik echt altijd als deurmat behandeld worden?”. Als degene die altijd maar de rotklusjes moet opknappen. Jij toont veel respect voor mensen. Maar hoe zit het met hun respect voor jou?
Wanneer moet je niet meer over je heen laten lopen?
Het is tijd om te stoppen met over je heen laten lopen als je merkt dat jouw eigen behoeften ergens onderaan je prio-lijst bungelen en je die van anderen alsmaar laat voorgaan.
Dat kun je op allerlei manieren aan jezelf merken:
- Je vermijdt conflicten koste wat kost. Het gevolg is dat de frustraties oplopen en dat je samenwerkingen er soms onder lijden.
- Je spreekt je mening niet uit. Feedback geven doe je liever niet en in vergaderingen houd je je stil als jouw mening duidelijk afwijkt van die van de rest. Soms baal je daarvan. Waarom trek je je mond nou niet open?
- Je voelt je minderwaardig omdat mensen over je heen lopen en je daar niets van zegt. Doordat je er niets van zegt, gebeurt het vaak nogmaals en nogmaals. Het gevolg is een negatieve spiraal.
- Je bent gefrustreerd. Misschien wel continu. De patronen die je vervelend vindt, blijven doorgaan. Je voelt je slachtoffer. En je baalt dat die rol maar aan je lijkt te blijven plakken.
- Je voelt je een voetveeg. Je hebt het idee dat jij vaak de rotklusjes moet opknappen die niets met je functie te maken hebben, dat jij regelmatig degene bent die overwerkt en dat naar jouw mening niet echt wordt geluisterd. Dat frustreert je. Mateloos.
Is dit lijstje akelig herkenbaar voor je? Dan is nu het moment om niet meer over je heen te laten lopen.
De verandering ligt niet bij de ander; die ligt bij jou
Als het voelt alsof anderen steeds over je grenzen heen walsen, kun je al snel gefrustreerd raken. Waarom worden mijn grenzen niet gerespecteerd? Waarom loopt die collega steeds over me heen? Is hij dan echt zo respectloos of blind?
Tuurlijk, op elke werkvloer lopen collega’s rond die helaas niet zoveel kaas hebben gegeten van empathie en die de betekenis van respecteren niet helemaal helder hebben. Maar ga er maar vanuit dat de meeste mensen deugen. De Correspondent-journalist Rutger Bregman maakte er zelfs zijn boektitel van. Vertrouw erop dat de meeste mensen er niet op uit zijn om over iemand heen te lopen. Jij laat het alleen soms over je heen komen door er niets van te zeggen. Collega’s hebben misschien helemaal niet door dat jij je een voetveeg voelt.
De bal voor verandering ligt niet bij hen, maar bij jou. Het is niet zo dat jouw grenzen hoe dan ook niet worden gerespecteerd. Jij kunt aangeven dat je dingen graag anders wilt om zo een verandering in gang te zetten.
Onthoud: feedback geven is aardig
Weet je wat het frappante is? Veel mensen cijferen zich weg om aardig gevonden te worden. in de praktijk werkt dat averechts. Hoe onduidelijker jij bent over wat je wel en niet wilt, hoe moeilijker anderen soms raad met je weten.
Feedback geven is niet onaardig. Loop jij er al een paar weken tegenaan dat je collega werk steeds zonder briefing of duidelijke toelichting bij je over de schutting kiepert? Dan is dat inderdaad een goede reden om haar aan te spreken. Het is dan veel aardiger als je haar zegt wat je niet fijn vindt en wat je liever zou zien, dan als je achter haar rug om tegen anderen moppert “dat Lieke haar werk niet op orde heeft”.
Iedereen wil duidelijkheid. Misschien denkt Lieke wel dat jij graag de vrije hand krijgt en daarom niet zo staat te springen om strikt afgebakende briefings. Dan is het aan jou om daar wat van te zeggen.
Bovendien kunnen anderen door jouw feedback aan zichzelf werken. Misschien zijn de gebrekkige briefings iets wat vaker misgaat bij Lieke. Wel zo fijn als jij er iets van zegt!
Hoe laat je niet over je heen lopen? 4 psychologen-tips
Dus: heb je vaak het gevoel dat je collega over je heen loopt? Daar wil je verandering in brengen door dat de volgende keer op een nette manier aan te geven. Hoe doe je dat constructief én op een manier die aankomt? Zo bijvoorbeeld:
Tip 1. Analyseer waar het bij jou misgaat
Begin met kijken naar jezelf. Dat je iemand over je heen laat lopen gebeurt vooral in bepaalde situaties. We hebben allemaal onze valkuilen.
Misschien is er één specifieke collega die jou moeiteloos weet te bespelen door haar indringende manier van vragen stellen. Je kunt dan haast geen ‘nee’ zeggen. Of misschien ben je überhaupt een pleaser en behoort “Nee, dat kan niet!” niet tot de vocabulaire die jij uit je mond kunt krijgen. Of wellicht vind je het lastiger om je mond open te trekken als er meerdere mensen bij elkaar zijn.
Het is handig om te analyseren op welk punt jij over je heen laat lopen. Noteer daarom eens een week lang voor jezelf:
- In welke situaties ging iemand over je grens heen?
- Wat deed je: liet je het over je heen komen of zei je er iets van?
- Met wie was je in die situatie?
- Waarom voelde het alsof iemand over je heen liep of jou niet respecteerde?
- Wat was jouw aandeel daarin? Gaf je iets aan of niet?
- Hoe had je anders kunnen reageren?
Onthoud: het is niet erg als je de mist in gaat. Als je er maar van leert voor een volgende keer. Elke ontwikkeling begint met een inzicht, zo luidt de theorie van de wereldberoemde psycholoog Maslow (je weet wel: die van de piramide). Dus.
Tip 2. Geef geweldloze feedback volgens de 4 G’s
Effectieve feedback op je collega geven doe je niet passief agressief (“Oké, ik doe het wel alwéér!”) en ook niet subassertief (“Ehm, mag ik misschien iets zeggen? Het is niet iets ergs hoor, maar…”). Doe het op een assertieve manier.
Het model van de Amerikaanse psycholoog Marshall Rosenberg kan daarbij helpen. Hij bedacht de methode van geweldloze communicatie. Daarbij ben je oordeelloos en houd je je focus op wat jij nodig hebt. Zonder verwijten dus.
Die communicatiemethode heeft veel weg van de 4 G’s, ook een feedbackmodel. Je bouwt je feedback namelijk op in vier stappen die – niet geheel toevallig – alle vier met een G beginnen:
- Benoem het Gedrag: wat heb je feitelijk gezien?
- Geef aan wat je Gevoel is: welk gevoel roept dit gedrag bij jou op?
- Ga in op het Gevolg van dit gedrag: welk effect heeft het op jou of op de omgeving?
- Vertel wat voor jou Gewenst gedrag zou zijn: wat zie je de ander liever doen?
In het voorbeeld van de collega die niet aan briefings doet, zou dat er bijvoorbeeld als volgt uitzien:
- Je hebt me een paar keer opdrachten doorgestuurd zonder verdere uitleg of briefing.
- Dat vond ik vervelend.
- Ik ben daardoor namelijk veel tijd kwijt aan de voorbereiding, terwijl dat niet nodig is.
- Kun je de volgende keer zelf alvast input kunnen aanleveren van de opdrachtgever, zodat ik daar niet achteraan hoef? Dat bespaart mij veel tijd.
Tip 3. Koop extra tijd voor jezelf
Als jij moeite hebt met voor jezelf opkomen, dan wíl je waarschijnlijk soms wel ‘nee’ zeggen, maar lukt dat je op het moment zelf niet. Pas later besef je dat je weer over je heen hebt laten lopen en komt de frustratie.
Is dat herkenbaar? Je bent niet de enige. Als je je onder druk gezet voelt, zijn er drie primaire manieren om te reageren: vluchten, vechten of bevriezen. De ene persoon zal direct in de verdediging schieten (= vechten), een ander bevriest en weet niet wat te doen. “Ja” mompel je dus maar. Om vijf minuten later al te denken: “Oh nee, daar gáát mijn rustige dag.”
Geen van de drie oer-reacties is een handige manier om te reageren. Wat je beter kunt doen? Extra tijd kopen. Vraag om nadenktijd en kom pas later op een verzoek terug. Dan kun je beter nadenken of je deze opdracht wilt aangaan, wat je ergens van vindt, etc. Meestal lukt het dan beter om grenzen aan te geven.
4. Houd de feedback bij jezelf
Je collega’s afsnauwen met uitspraken als “Ik voel me niet gerespecteerd” of “Waarom heb je geen respect voor mensen?!” heeft weinig zin. Laat in je feedback aan de ander juist zien dat jij de respecteren-betekenis begrijpt door respectvol aan te geven wat je vindt.
Dat houdt het volgende in:
- Praat altijd vanuit jezelf, dus in ‘ik’-perspectief. Dus niet “Waarom doe jij ook altijd…”, maar wel “Ik merk dat…”
- Wees assertief en zeg wat er speelt. Ga er niet omheen draaien, maar spreek duidelijk uit waar je mee zit en wat je liever zou zien.
- Neem een assertieve lichaamshouding aan. Dus ga rechtop staan, houd je schouders naar achteren en neem een open houding aan. Dan is je lichaamstaal in lijn met wat je zegt.
- Vraag altijd hoe het is voor de ander. Feedback is nooit eenrichtingsverkeer. De feedbackontvanger heeft er waarschijnlijk wat op te zeggen. Vraag of de ander dit herkent, hoe dit voor hem/haar is of wat de ander als een oplossing ziet. Daarmee laat je blijken oog te hebben voor de ander. Bovendien vergroot je zo de kans dat jullie tot een oplossing komen.
Bonustip: houd je planning in de gaten
Als jij heel helder hebt wat er op je takenlijst voor vandaag staat, is het eenvoudiger om niet te snel ‘ja’ te zeggen op verzoekjes die niet passen. Mogen we je twee tips geven (in Björns boek ‘Elke Dag om 15.00 uur Klaar’ lees je er nog veel meer!)?
- Maak dagelijks een heldere takenlijst waarin je precies neerzet wat je gaat doen en hoeveel tijd dat ongeveer kost. Houd je planning realistisch. Zo kom je minder snel in tijdnood.
- Houd elke dag minstens 30-60 minuten over voor onverwachte dingen tussendoor (en tijd voor je e-mail!). Zo voorkom je dat je bij de eerste de beste collega die je stoort meteen in de stress schiet en denkt “Waarom loopt een collega nu alweer over me heen?”. Er gebeuren elke dag onverwachte dingen. Daar kun je met een goede planning meer op ingespeeld zijn.
Meer feedbacktips?
Ben je geïnspireerd geraakt om je collega’s voortaan wel met nette feedback aan te spreken op vervelend gedrag? Wait for it: er is nog veel meer te vinden over dit onderwerp. Volg Tijdwinst en Björn op Instagram. Dan krijg je onze feedback-, gespreks- en planningstips dagelijks (gratis) in je Insta-tijdlijn.
Dit bericht op Instagram bekijken
Mensen vroegen ook
Hoe weet je of mensen je gebruiken?
Als jij het gevoel hebt dat je steeds moet inschikken en dat anderen andersom niet veel voor je terug doen, dan kan het inderdaad zo zijn dat mensen je gebruiken. Besef wel dat het altijd een wisselwerking is. Het is aan jou om aan te geven wat je wel en niet aankunt. Dus het is nooit zo dat de ander klakkeloos over iemand (jou!) heen loopt. Als jij het niet aangeeft dát dat zo is, heeft je collega dat misschien niet door. Dus spreek je uit.
Leer betere feedback geven dankzij een training
Wil je voortaan met minder moeite kunnen zeggen wat je dwarszit? Op een constructieve manier die ook nog goed overkomt bij de ander? Onze training feedback geven helpt je daarbij. Leer tijdens deze training hoe je niet meer over je heen laat lopen en je boodschap op een duidelijke manier overbrengt. Mét respect voor jezelf en de ander.
Wie zijn wij? | Cursus feedback geven
Door goede feedback te geven verbeter je de samenwerking met anderen. En er is meer wat je kunt doen om slimmer (samen) te werken. Daar weten we bij Tijdwinst alles van. Wij zijn gespecialiseerd in allerlei thema’s rondom efficiënter (samen)werken en geven daarover trainingen aan professionals in heel Nederland. Bijvoorbeeld over assertiviteit, timemanagement en effectieve gesprekstechnieken.
Benieuwd naar ons trainingsaanbod of naar onze tips? Lees verder op onze websites en blogs of meld je aan voor een training.
- 1-daagse training Feedback geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, mindmapping en geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Timemanagement | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
