Motiverende gespreksvoering wordt vaak gebruikt in de verslavingszorg. Tot mensen gingen inzien dat het op elke werkvloer positief effect heeft op feedbackgesprekken. Opeens dringt je kritiek wél door, denkt iemand wél na over feedback en verandert zelfs zijn gedrag. Zonder dat de ander zich aangevallen voelt. Handige methode dus! In 5 stappen pas je motiverende gespreksvoering toe in jouw feedbackgesprek.

Inhoudsopgave:

Wat is motiverende gespreksvoering (MGV)?

Zoals de naam al verklapt, is motiverende gespreksvoering een gesprekstechniek waarmee je een ander aanspoort om zijn of haar gedrag te veranderen. Niet op een dwingende manier (“Jij moet voortaan…”), maar op een manier waardoor de ander zelf inziet dat zijn of haar gedrag niet langer kan.

Hierbij maak je gebruik van verandertaal. Je stuurt het gesprek zo dat je gesprekspartner zelf argumenten verzint waarom hij moet veranderen, in plaats van dat jij die argumenten bij de ander in de mond legt.

Daarmee voorkom je dat de ander in de verdediging schiet of het gesprek wegwuift. Hij of zij heeft immers zelf de argumenten bedacht.

Team wat gemotiveerd met elkaar werktWat zijn de 4 principes van motiverende gespreksvoering?

Bij motiverende gespreksvoering voer je het feedbackgesprek vanuit vier principes:

  1. Empathie: je leeft je in de ander in. Je doet echt je best om je gesprekspartner te begrijpen door goed te luisteren en empathie te tonen. 
  2. Discrepantie aantonen: je laat in het gesprek merken wat het verschil is tussen hoe de persoon zich nu gedraagt en hoe hij zich graag wil gedragen. 
  3. Acceptatie: je accepteert dat de ander zijn eigen visie heeft. Als diegene weerstand laat zien, accepteer je dat en beweeg je mee in plaats van er vol tegenin te gaan. 
  4. Eigen effectiviteit: je laat de ander zien dat hij zijn gedrag kan veranderen, waardoor diegene er vol vertrouwen mee aan de slag kan gaan.

Motiverende gespreksvoering doe je vaak in twee fasen. Eerst ga je de ander laten twijfelen aan zijn huidige gedrag. Zodra iemand ervan overtuigd is dat zijn huidige gedrag niet strookt met wat hij zou willen, gaan jullie samen een manier bedenken om die verandering te bereiken. 

Dus stel: jij wilt je partner ervan overtuigen dat hij hoognodig van de bank af moet komen en naar de sportschool moet gaan. Dan moet je partner zich er eerst van bewust worden dat zijn conditie misschien niet zo best is, dat een gezondere leefstijl veel voordelen heeft, etc. Door vervolgens vragen te stellen of ideeën te opperen, kun je daarna tot een veranderplan komen. Een hometrainer aanschaffen, een sportschoolabonnement nemen (en dat niet laten verstoffen in de la!) of voortaan de chipszakken laten liggen in de supermarkt kunnen daar allemaal onderdeel van zijn. 

Waarom motiverende gespreksvoering?

Stel: je collega haalt in een project regelmatig zijn deadlines niet omdat hij het project niet serieus genoeg neemt. Je zou er dan op kunnen hameren “dat dit zo echt niet werkt”. Je hebt al tig gevraagd of hij de verslagen vóór woensdag in jullie gedeelde map kan plaatsen. Dus je kunt ook gefrustreerd uitroepen “Hoe vaak moet ik dat nog vragen?!”

Helaas heeft dit geen effect. Het enige dat je hiermee bereikt, is dat je collega de hakken in het zand zet. Hij voelt zich aangevallen en sluit zich haast automatisch af voor wat jij nog meer te zeggen hebt.

Is daarentegen het doel van het feedbackgesprek dat je collega zelf inziet dat hij zijn gedrag moet aanpassen? Dan prikkel je zijn intrinsieke motivatie. Je laat hem praten over wat verandering hem oplevert of kost. Daardoor raakt je collega meer gemotiveerd om in actie te komen.

Met andere woorden:

Motiverende gespreksvoering heeft als doel dat de ander de positieve effecten van een mogelijke verandering inziet. Dat werkt beter dan een wijzend vingertje.

Kijken we naar de definitie van motiverende gespreksvoering, dan kunnen we het als volgt definiëren:

Motiverende gespreksvoering, vaak afgekort als MG, is niet zomaar een communicatietechniek; het is eerder een communicatievorm waarbij empathie, samenwerking en doelgerichtheid samenkomen. Stel je voor dat je een gesprek voert waarin je niet alleen luistert naar wat er gezegd wordt, maar ook naar de verborgen verlangens en doelen van de ander. Dat is precies waar motiverende gespreksvoering om draait!

Wat er dan gebeurt: je neemt weerstand weg

Met motiverende gesprekstechnieken neem je het idee van de ander aanvallen weg. Daardoor is de ander minder snel geneigd om in de verdediging te schieten (“Dat doe ik helemaal niet!” of “Ja, maar jij doet altijd…”), iets wat vaak de kop opsteekt in een feedbackgesprek.

Zodra je negatieve feedback geeft, is de kans groot dat de ander argumenten bedenkt om je verhaal te ontkrachten, dat de ander je onderbreekt of dat hij het probleem zelfs negeert.

Je feedback komt dan niet aan. Sterker nog: je collega kan het gevoel hebben dat je hem aanvalt. Hierdoor kan jullie band en samenwerking een flinke deuk oplopen. Gebruik je daarentegen motiverende gespreksvoering, dan zal je merken dat er minder snel weerstand komt.

In plaats van met argumenten te komen over waarom jij ongelijk hebt, bedenkt je gesprekspartner dan argumenten om te veranderen. In plaats van je te onderbreken, zal hij luisteren. In plaats van het probleem te negeren, erkent hij dat er verandering nodig is.

En dat is wat je met jouw feedback wilt bereiken: dat de ander wilt veranderen, in plaats van moet veranderen.

Kortom: het doel van motiverende gespreksvoering? In de kern is het doel van MG om mensen te helpen hun eigen motivatie te ontdekken en te versterken om positieve veranderingen aan te brengen in hun gedrag. Of het nu gaat om het stoppen met roken, het aannemen van een gezondere levensstijl, of het aanpakken van persoonlijke uitdagingen, motiverende gespreksvoering biedt een gestructureerde aanpak om het innerlijke vuur van motivatie aan te wakkeren.

Lachende vrouw in oranje blouseWat zijn motiverende gesprekstechnieken? 5 gesprekstechnieken om toe te passen

Het doel is dus om de ander op het punt te krijgen waarop hij of zij zelf het probleem (en de oplossing!) aankaart. Daarvoor ga je aan de slag met deze 5 stappen van motiverende gespreksvoering. 

1. Je stelt open vragen

In plaats van direct het gesprek te openen met jouw negatieve terugkoppeling, kaart je kort en feitelijk het probleem aan. Laat jouw aannames achterwege en vraag naar de oorzaak of informeer hoe de ander er zelf tegenaan kijkt.

Hierbij is het belangrijk dat je je gesprekspartner zijn of haar zegje laat doen. Open vragen stellen is daarvoor de truc. De ander krijgt dan meer ruimte om zijn verhaal te doen én jij krijgt meer inzicht in het hoe en waarom van zijn gedrag. Misschien komen er punten naar voren waar jij op kunt voortborduren. 

Vermijd dus dat je te veel voor de ander gaat invullen; laat het verhaal echt uit de ander komen.

Zeg dus niet: 

“Zeg Ralph, we hebben het er laatst al over gehad. Vind je zelf ook niet dat je het project de laatste tijd wel erg vaak in de problemen brengt?”

Hiermee maak je het onnodig persoonlijk, impliceer je dat Ralph de problemen met opzet veroorzaakt en ben je subjectief. Wil je werkelijk verandering zien? Neem dan liever afstand en houd het feitelijk en objectief. Stel open vragen om te voorkomen dat je jouw feedback laat beïnvloeden door je eigen standpunt.

Zeg bijvoorbeeld:

“Hé Ralph. Ik ontving gisteren pas de documenten. We hadden afgesproken dat ik zulke zaken uiterlijk op donderdag binnen zou hebben. Kun je vertellen waarom je dit niet op tijd hebt aangeleverd?” 

Of:

  • “Wat is volgens jou de reden voor…?”
  • “Wat is de reden geweest dat je me niet op tijd…?”

2. Je luistert aandachtig en reflectief

Voorkom dat jij degene bent die steeds aan het woord is. Als je verandering wilt uitlokken, laat je vooral de ander uitspreken. Het is daarom extra belangrijk dat je luistert en niet het gesprek onderbreekt.

Maak gebruik van luistergeluiden (“hmhm” of “oh ja”), neem een alerte houding aan en toon empathie. Doorvraag-vragen zijn een belangrijk middel om het gesprek gaande te houden.

Dus trek geen stellige conclusies als:

“Dus ad-hoc-klussen zijn de boosdoener.”

Dat is een statement, geen vraag waarmee je de ander aanspoort verder te praten.

Vraag liever door. Motiverende gespreksvoering voorbeeld:

“Ik hoor je zeggen dat je het lastig vindt om om te gaan met interrupties. Waar merk je dat nog meer aan? / Wat voor gevoel roept dat bij je op? / Waarom frustreert dat je?”

Je laat daarmee zien dat je hebt geluisterd, toont empathie en spoort je collega aan om dieper op het onderwerp in te gaan. Oftewel: je bent niet gewoonweg aan het laten binnenkomen wat de ander zegt, maar verwerkt dat goed en stimuleert de ander om zijn verhaal voort te zetten. Reflectief luisteren is dat.

3. Je moedigt aan

Dit is waar je de verandertaal uitlokt; door je gesprekspartner aan te moedigen om te veranderen. Laat zien dat jij gelooft dat de ander niet kan. Niet met vergezochte complimenten, maar door uit te spreken waarom jij oprecht vertrouwen hebt in de ander. 

Dat maakt het eenvoudiger voor je collega om uit de comfortzone te stappen en positieve veranderingen door te voeren.

“Ondanks dat, ben ik ervan overtuigd dat je positieve resultaten kunt neerzetten als je hiermee aan de slag gaat. Je laatste bijdrage toonde namelijk echt aan dat…”

4. Je vat samen

Je hebt dus je zorgen geuit, de ander uitgebreid de kans gegeven om hierop te reageren en een hart onder de riem gestoken. Om verandertaal bij de ander uit te lokken, helpt het om samen te vatten wat eerder is gezegd. Daarmee geef je structuur aan het probleem. Ook heeft je gesprekspartner dan de kans om op- of aanmerkingen te uiten als blijkt dat jij iets niet goed hebt begrepen.

Let op: zorg ervoor dat ook bij deze samenvatting geen negatief oordeel tussen de woorden door blijkt. Weet je het nog: je wilt het gevoel geven dat jij en de ander op één lijn zitten.

“Eigenlijk zeg je dus dat de constante stroom aan interrupties ervoor zorgt dat je krap qua tijd zit. Ik kan me voorstellen dat je je hierdoor gefrustreerd voelt en…”

team wat gemotiveerd bij elkaar zit5. Je vraagt naar een mogelijke oplossing

Al deze voorbeelden van motiverende gesprekstechnieken zijn leuk en aardig. Maar uiteindelijk wil je dit punt bereiken: het uitlokken van verandertaal. Je wilt je gesprekspartner zover krijgen dat hij de feedback accepteert en ernaar handelt.

Nu hij inziet dat er een probleem is, heeft verteld over de oorzaak en (heel belangrijk!) beseft dat positieve verandering mogelijk is, zal hij eerder openstaan voor verandering. Zeker als hij zelf met oplossingen aankomt. En dat is goed, want hoe meer iemand achter zijn eigen keuzes en inzichten staat, hoe groter de toewijding is om ermee aan de slag te gaan.

Je kunt hem aansporen zelf met ideeën te komen door ook hier vragen over te stellen:

  • “Wat vind je zelf het meest vervelende aan deze situatie?”
  • “Hoe denk je dat je dit het beste kunt oplossen?”
  • “Hoe denk je dat je werkdag er zou uitzien wanneer je…?”
  • “Op wat voor manier denk je dat een cursus timemanagement zou helpen?”

Kortom: laat de ander nadenken over verandering

Leuk of niet, soms moet je iemand moeten wijzen op fouten en aansporen om gedrag te veranderen. Feedbackgesprekken zijn soms nodig om de samenwerking goed te houden. Maar of je feedback ook aankomt, is een ander verhaal. Dát valt of staat bij de manier waarop je de feedback brengt.

Om te voorkomen dat iemand in de verdediging schiet, gebruik je motiverende gespreksvoering: met een paar simpele gesprekstechnieken lok je verandertaal bij de ander uit. Hierdoor ziet de ander zelf ook in dat er iets moet veranderen en gaat hij aan de slag. De voorbeelden van motiverende gespreksvoering hierboven helpen je daar vast bij. Dát is negatieve feedback positief brengen. Zonder wijzend vingertje.

Welke 5 methoden zijn er om verandertaal uit te lokken?

  1. Je stelt open vragen
  2. Je luistert aandachtig en reflectief
  3. Je moedigt aan
  4. Je vat samen
  5. Je vraagt naar een mogelijke oplossing

Meer weten over motiverende gespreksvoering of andere gesprekstechnieken?

2 vrouwen die elkaar een high five gevenMensen vroegen ook | Veelgestelde vragen rondom motiverende gespreksvoering

  • Wat houdt motiverende gespreksvoering in?

    Motiverende gespreksvoering houdt in dat je de ander zelf met argumenten laat komen waarom hij moet veranderen, in plaats van dat jij die argumenten aandraagt of een wijzend vingertje ophoudt. De motivatie voor verandering komt daardoor uit de persoon zelf, waardoor de kans groter is dat iemand ook echt met je feedback aan de slag gaat.

  • Wat is het doel van motiverende gespreksvoering?

    Het doel van motiverende gespreksvoering is om de intrinsieke motivatie van de ander aan te wakkeren. Je wilt dat de ander zelf inziet dat verandering van zijn gedrag nuttig en zinvol is, en vandaaruit ermee aan de slag gaat. Dat vergroot de kans dat iemand stappen zet én maakt de kans op succes groter.

  • Wat zijn de gesprekstechnieken van motiverende gespreksvoering?

    Bij motiverende gespreksvoering pas je vijf tactieken toe om het gesprek te laten slagen: open vragen stellen, reflectief luisteren, aanmoedigen, samenvatten en vragen naar een mogelijke oplossing. Verder is bij elk van die fases empathie tonen belangrijk. Daarmee houd je de verstandhouding goed. Zo zal je gesprekspartner minder snel de hakken in het zand zetten.

  • Wat zijn de 4 principes van motiverende gespreksvoering?

    Motiverende gespreksvoering is een aanpak om mensen te helpen veranderingen in hun gedrag te overwegen en aan te gaan. De vier principes ervan zijn:

    • Partnerschap (Samenwerking): werk samen met de persoon in plaats van te dicteren wat ze moeten doen. Het is belangrijk om respect te tonen en de ander als gelijke te behandelen.
    • Acceptatie (Aanvaarding): toon begrip en accepteer de persoon zonder oordeel. Laat merken dat je hun gevoelens en ervaringen begrijpt, zelfs als je het niet altijd eens bent met hun gedrag.
    • Compassie (Mededogen): wees empathisch en toon zorgzaamheid. Probeer de wereld te zien vanuit het perspectief van de ander en toon oprechte bezorgdheid.
    • Rolweerstand (Weerstand laten bestaan): duw niet te hard. Als iemand niet meteen openstaat voor verandering, forceer dan niet. Respecteer hun tempo en help ze hun eigen motivatie te vinden.

    Deze principes samen helpen om een positieve en ondersteunende dialoog te creëren, waarin mensen zich gesteund voelen om na te denken over veranderingen in hun leven.

  • Wat werkt bij motiverende gespreksvoering?

    Feedback geven volgens motiverende gespreksvoering werkt vooral goed omdat je niet met een vingertje naar de ander wijst en ook niet zegt wat de ander niet moet doen. In plaats van in de aanval te schieten, laat je de ander door vragen te stellen en te luisteren zelf inzien welk gedrag hij beter kan veranderen. Dat zorgt ervoor dat de ander meer intrinsiek gemotiveerd raakt, en dat is een belangrijke basis om daadwerkelijk te veranderen.

  • Hoe begin je een gesprek bij motiverende gespreksvoering?

    Het is belangrijk om het gesprek altijd met een open vraag te starten. Zonder oordeel ook. Vraag dus niet “Goh, hoe kan het dat je alweer te laat was met…?”, maar houd het open en objectief. Goede voorbeeldvragen bij motiverende gespreksvoering zijn “Ik zag dat je je werk niet op tijd had aangeleverd voor het project. Kun je vertellen waarom dat niet is gelukt?” of “Wat is de reden geweest dat je jouw werk voor het project niet op tijd kon aanleveren?”. Daarmee creëer je een veilige basis om het gesprek te starten. 

  • Wat is een goed motiverende gespreksvoering voorbeeld?

    Laten we eens kijken naar een voorbeeld van een eenvoudige dialoog tussen een leidinggevende  en een medewerker:

    • Leidinggevende: “Goedemorgen, Dennis! Hoe gaat het met je? Ik wilde even met je praten over je recente project. Het valt me op dat je de laatste tijd echt hard aan de weg timmert.”
    • Medewerker: “Dank je wel! Ik doe gewoon mijn best.”
    • Leidinggevende: “En dat waardeer ik echt. Je toont een fantastische inzet en ik ben benieuwd wat jou motiveert. Wat vind je leuk aan dit project?”
    • Medewerker: “Ik denk dat het een interessante uitdaging is. Ik hou ervan om nieuwe dingen te leren, en dit project biedt me die kans.”
    • Leidinggevende: “Dat is geweldig om te horen. Ik zie dat je passie hebt voor leren en groeien. Zijn er specifieke aspecten van het project die je enthousiast maken?”
    • Medewerker: “Nou, ik vind het leuk om problemen op te lossen, en dit project heeft een paar complexe uitdagingen waar ik graag mijn tanden in zet.”
    • Leidinggevende: “Dat is precies wat ik bedoelde. Je hebt echt de mindset van een probleemoplosser, en dat is een waardevolle eigenschap. Hoe denk je dat we je nog meer kunnen ondersteunen om succesvol te zijn in dit project?”
    • Medewerker: “Misschien kunnen we wat extra training over specifieke tools overwegen. Dat zou mijn vaardigheden echt aanscherpen.”
    • Leidinggevende: “Uitstekend idee, Dennis! Laten we dat regelen. Ik waardeer je toewijding en ik geloof dat we samen echt iets geweldigs kunnen bereiken. Als er ooit iets is waar je hulp bij nodig hebt, aarzel dan niet om het me te laten weten.”
    • Medewerker: “Dank je wel, baas. Ik waardeer de steun. Ik kijk ernaar uit om dit project tot een succes te maken.”

    In dit voorbeeld wordt de medewerker gemotiveerd door zijn interesse in leren en problemen oplossen, en de leidinggevende erkent en ondersteunt die motivatie. Het gesprek is gericht op het benadrukken van positieve aspecten en het bieden van concrete steun om de motivatie te versterken.

  • Waarom een training motiverende gespreksvoering?

    Motiverende gespreksvoering is een effectieve feedbackmethode waarmee je weerstand voorkomt en meer kans hebt dat de ander daadwerkelijk zijn gedrag verandert. Zowel op het werk als privé is het dan ook handig om jezelf motiverende gespreksvoering eigen te maken. Dat is geen kwestie van even snel een pdf over motiverende gespreksvoering doornemen. In onze cursus Feedback Geven leer je in de praktijk oefenen met deze gesprekstechnieken, zodat je ze echt goed in de vingers krijgt.

Meer weten? Volg een cursus Feedback Geven

Vind jij feedback geven spannend of lastig? Dan is het handig om er met iemand mee te oefenen. Het liefst met een expert die wéét waar hij over praat en die voldoende voorbeeldsituaties kent. Die expert zijn wij.

Op verschillende plekken in Nederland geven we de cursus Feedback Geven. Hier leren we je verschillende effectieve gespreksmethoden: van oefeningen voor motiverende gespreksvoering tot de 4 G’s en de ik-ik-jij-methode. Ook komt in deze training motiverende gespreksvoering aan bod. Dus: kun je wel wat hulp gebruiken? Schrijf je in voor onze cursus Feedback Geven. We leren het je allemaal – in minder dan 1 dag!

Volg ons ook op social media

Denk je nu “Interessante materie, doe mij meer!”, volg Tijdwinst dan ook op Instagram. Daar ontvang je dagelijks simpele en praktische tips rondom feedback geven, gesprekstechnieken en timemanagement.

Vind je het leuk om ook een kijkje achter de Tijdwinst-schermen te krijgen? Volg dan ook zeker Björn op zijn account.

Wie zijn wij? | Cursus feedback geven

Bij Tijdwinst zijn we gespecialiseerd in slimmer (samen)werken, waar effectieve feedbackmethoden ook een belangrijk onderdeel van zijn. We bieden in heel Nederland trainingen aan over onderwerpen als feedback geven, gesprekstechnieken, timemanagement en assertiviteit. Online én op locatie.

Nieuwsgierig? Neem een kijkje op onze websites of blogs, en schrijf je direct in voor één van onze trainingen.