Sommige mensen krijgen jeuk bij het woord “feedback” alleen al. Feedback? Kun je je kritiek niet gewoon inslikken? En feedback ontvangen? Nee hoor, complimenten zijn leuker. Maar feedback is waardevol: je geeft om anderen te helpen groeien én je ontvangt het om beter van te worden. Dé manier van feedback geven waar je echt van leert? Peer-feedback. Oftewel: feedback die van een directe collega of medestudent komt. Hoe haal je daar het meeste uit?

Wat komt aan bod:

  1. Wat is peer-feedback?
  2. Waarom is peer-to-peer-feedback belangrijk?
  3. Maar het gaat niet altijd van een leien dakje
  4. Wat is een voorbeeld van goede peer-feedback?
  5. Hoe geef je goede peer-feedback?
  6. Bonustip: richt een goed feedbackproces in
  7. Mensen vroegen ook m.b.t. peer-feedback

Wat is peer-feedback?

De betekenis van peer-feedback is: mensen die op hetzelfde niveau staan (zoals studenten of samenwerkende collega’s) geven elkaar feedback over hun werk, resultaten, gedrag, communicatie of bijdrage aan het team. Daarvoor gebruiken ze vaak bepaalde vastgestelde criteria. Het doel is dat elk teamlid erdoor groeit en dat het team nog beter samenwerkt.

Je noemt het ook wel peer-to-peer-feedback. Het is feedback van “peer” tot “peer”. “Peer” betekent een “gelijke”. Je krijgt dus geen feedback van een leidinggevende of opdrachtgever, maar van iemand die op hetzelfde niveau of binnen dezelfde functie in de organisatie werkt. Het idee is dat zowel de feedbackgever als de feedbackontvanger daarvan leert.

Overigens heeft peer-review een andere betekenis dan peer-feedback. Wat een peer-review is? Dit betekent dat je een artikel indient bij een wetenschappelijk tijdschrift en dat een mede-wetenschapper het artikel reviewt voordat het wordt geplaatst. Ook hier krijg je dus feedback van een “gelijke”, maar dan in een heel specifieke context.

peer feedback

Waarom is peer-to-peer-feedback belangrijk?

Peer-to-peer-feedback is belangrijk, omdat je feedback vaak sneller aanneemt van iemand met wie je op één golflengte zit en die dezelfde taal spreekt als jij. Ook is het voor een feedbackgever leerzaam om deze feedback te geven aan een gelijke. Diegene leert vaak ook zelf van zoeken naar verbeterpunten en de discussie die daarna volgt.

Voordelen van peer-feedback zijn:

  • Het helpt om vaardigheden te verbeteren, omdat een ander je wijst op dingen die beter kunnen en daar ook suggesties voor aandraagt.
  • Er is ruimte voor een inhoudelijke discussie, juist omdat peers geen experts zijn. Bij feedback van een leidinggevende durft de ontvanger niet altijd het gesprek erover aan te gaan. Bij peers doe je dit gemakkelijker wel.
  • Peer-feedback verlaagt de drempel om elkaar aan te spreken op verbeterpunten. Zo voorkom je onderlinge irritaties en leren mensen meer en sneller.
  • Zelf feedback geven wakkert ook reflectie aan. Je gaat ook bij je eigen werk meer op bepaalde criteria en verbeterpunten letten.
  • Peer-feedback leidt tot actieve betrokkenheid; je bent meer betrokken bij je eigen leerproces. Dat kan dan weer de medewerkersbetrokkenheid vergroten.
  • Peer-feedback helpt om feedbackgeletterd te worden. Oftewel: om op een constructieve manier feedback te geven én om feedback goed te ontvangen zonder dat je je erdoor aangevallen voelt.
  • Je voorkomt er tunnelvisie mee, doordat je ontdekt hoe anderen ergens met een andere blik naar kijken.
  • Het verbetert de samenwerking als je elkaar helpt te leren, irritaties snel uit de weg werkt en elkaar ook positieve feedback geeft.

Verder is peer-feedback in grote groepen een goede manier van feedback geven. Het is dan niet altijd haalbaar om iedereen individuele feedback te geven. Maar dat lukt wel als je mensen in de groep aan elkaar toewijst als feedbackpartner. Om die reden wordt peer-feedback veel gebruikt op universiteiten en hogescholen. Het is voor de docent vaak simpelweg onmogelijk om 150 studenten individuele feedback op hun huiswerk te geven. Peer-feedback is dan een goed alternatief.

Ook als meerdere mensen met hetzelfde oefenen is peer-feedback zinvol. Wij passen peer-feedback bijvoorbeeld ook toe bij onze training feedback geven en gesprekstechnieken. Dan doet iemand een gesprek voor en laten we anderen daar feedback op geven. Daar leert iedereen van én het maakt de training lekker interactief in plaats van eenrichtingsverkeer.

peer feedback

Maar het gaat niet altijd van een leien dakje

Peer-feedback klinkt ideaal. Maar natuurlijk gaat het niet altijd in één keer vlekkeloos. Dit zijn de valkuilen die we vaker zien terugkomen bij peer-feedback:

  • De feedback is niet altijd even inhoudelijk. Als een expert feedback geeft, zal feedback bijna altijd waardevol zijn. Bij peer-feedback is dit soms maar afwachten.
  • Niet iedereen is even enthousiast om feedback te geven. De ene persoon zal hier meer tijd en aandacht aan besteden dan de ander. Niet alle feedback zal dus even waardevol zijn. Richtlijnen meegeven helpt om dit te voorkomen.
  • Het organiseren van peer-feedback kan tijdrovend zijn. Je moet bijvoorbeeld in de gaten houden of iedereen feedback geeft en hoe waardevol die feedback is.
  • Mensen kunnen zich aangevallen voelen door feedback. Ze schieten dan in de weerstand, waardoor de boodschap minder goed binnenkomt.
  • Soms wordt feedback niet constructief gebracht. Het voelt dan meer als een persoonlijke aanval dan als feedback waar de ontvanger echt iets aan heeft.
  • Sommige mensen vertonen conflictvermijdend gedrag en durven daarom niet op verbeterpunten of irritaties te wijzen. Daardoor zeggen ze niet echt wat ze vinden.

Wat is een voorbeeld van goede peer-feedback?

Hieronder zie je een goed peer-feedback-voorbeeld van constructieve feedback:

“Lisanne, het viel me op dat je heel snel door je presentatie-slides heen ging. Soms kon ik daardoor moeilijk volgen wat je precies vertelde. Dat is zonde, want je verhaal zit goed in elkaar. Ik zou je aanraden om voortaan langzamer te praten, zodat je verhaal beter uit de verf komt. Misschien kunnen we daar samen mee oefenen.”

Een voorbeeld van positieve peer-feedback is:

“Wat goed hoe je net de klant te woord stond aan de telefoon! Het was volgens mij geen gemakkelijk gesprek, omdat de klant veel klachten had. Maar je hebt het heel goed opgelost door aardig en rustig te reageren en met een oplossing te komen. Complimenten!”

peer feedback

Hoe geef je goede peer-feedback?

Hoe je peer-feedback geeft? Er bestaat niet één standaard peer-feedbackformulier waarmee je altijd de allerbeste peer-feedback geeft. Er zijn meerdere peer-feedbackmethoden en niet alles werkt bij elk persoon. Máár met deze 9 tips kom je alvast een heel eind om het constructief én waardevol te houden bij je feedback.

1. Geef zowel negatieve als positieve feedback

Bij feedback denk je misschien direct aan verbeterpunten. Maar nee, feedback kan juist ook positief zijn. Sterker nog: het is aan te raden om vooral positieve feedback te geven en dit af te wisselen met opbouwende, negatieve feedback. Anders loop je het risico dat je overkomt als die persoon “die altijd iets te mopperen heeft”, waardoor je feedback helemaal niet meer aankomt. Niet wat je wilt!

Een goede vuistregel is 80/20. En dan bedoelen we dus niet de 80/20-regel uit diëtistenland waarbij je 80% van de tijd groenten en fruit, en 20% van de tijd kaassoufflés, friet en chips eet. Maar 80% positieve feedback naast 20% negatieve feedback. En geef je positieve feedback, zorg er dan wel voor dat het altijd welgemeend is. Anders prikt de ontvanger er zo doorheen.

2. Mix verschillende soorten peer-feedback

Peer-feedback komt in allerlei soorten en maten. Probeer niet altijd hetzelfde type feedback te geven, maar wissel daarin af. En doe hetzelfde met feedback die je ontvangt. Zorg dat je meerdere soorten feedback krijgt, zodat je er zoveel mogelijk van lert.

  • Formatieve feedback geef je tijdens een project op vaste momenten daarvoor. Je werkt dan met een vaste feedback-cyclus. Je vraagt bijvoorbeeld bij projectbesprekingen wat goed gaat en wat beter kan, en geeft tops en tips mee aan anderen.
  • Summatieve feedback geef je na afronding van een project of taak om het totaalplaatje te evalueren.
  • Constructieve feedback is feedback waarmee je anderen op een prettige, opbouwende manier wijst op verbeterpunten om daarvan te leren.
  • Positieve feedback is juist bedoeld om te laten blijken wat de ander al goed doet en wat je waardeert. Dat werkt motiverend en geeft een zelfvertrouwenboost.
  • Anonieme feedback kan in groepssettings handig zijn als je conflictvermijdend gedrag wilt voorkomen. Bij anonieme feedback zullen peers zich minder snel verschuilen en eerder zeggen wat ze echt vinden.

Voor een totaalbeeld van je sterktes en zwaktes wordt vaak 360-graden-feedback aan te raden. Klinkt leuk, maar wij zijn er geen fan van. Met gerichte vragen om feedback aan de juiste persoon kom je in onze ogen verder.

3. Geef concrete voorbeelden

Dit zien we in de praktijk nog weleens misgaan. Mensen blijven al snel vaag in hun feedback. Je krijgt dan bijvoorbeeld het compliment “Joh, goed gedaan, dat klantgesprek!”. Leuk om te horen natuurlijk! Maar wat was er dan precies goed aan? Oftewel: wat moet je de volgende keer zeker weer zo doen? Dat is wel prettig om te weten. Het maakt het compliment waardevoller en helpt je een stap verder.

Ook bij negatieve feedback zijn concrete voorbeelden fijn. Voorkom dat je te algemeen blijft.

Dus zeg niet:

“Ik vond je communicatieplan er niet doordacht uitzien. Jammer!”

Wát vond je er precies niet doordacht aan? Wat kan de ander doen om het te verbeteren? En wat is een concreet verbeterpunt dat je voor een volgende keer wilt meegeven?

Probeer daarop in te gaan en zeg liever iets als:

“Het viel me op dat je in het communicatieplan vaag blijft over de plannen. Ik miste een concrete toelichting of voorbeelden bij bepaalde stappen. Het zou fijn zijn als je die nog kunt toevoegen. Dat maakt het plan concreter en haalbaarder.”

peer feedback

4. Maak een bewuste keuze voor geschreven of mondelinge feedback

Over het algemeen zijn wij meer fan van mondelinge feedback dan van lange epistels met geschreven feedback. Op papier komt de boodschap niet altijd over zoals je dat wilt. Soms interpreteert de ontvanger je boodschap als “heel bot”, terwijl jij het totaal niet zo bedoelt. Bij mondelinge feedback zijn de goede bedoelingen beter te zien dankzij de non-verbale communicatie die je er dan bij cadeau geeft.

Maar bij peer-feedback kan geschreven feedback óók waardevol zijn. Dat geldt zeker als je feedback geeft op elkaars geschreven werk. Dan werkt feedback geven via comments in de kantlijn goed. Of je kunt de belangrijkste punten op een rij zetten. Bied wel aan om er mondeling nog eens samen doorheen te gaan. Dan kun je je geschreven feedback toelichten.

5. Maak van feedback een dialoog

Feedback is geen eenrichtingsverkeer waarbij de ene persoon een monoloog houdt en de ander vervolgens stil blijft. Probeer er een gesprek van te maken. Stel ook vragen aan de feedbackontvanger, zoals “Hoe sta jij daarin?”, “Ervaar je dat ook zo?” of “Wat zou een oplossing kunnen zijn?”. Dan stimuleer je de feedbackontvanger ook om na te denken over de feedback, kun je samen tot oplossingen komen en voorkom je dat je feedback het ene oor in en het andere uit gaat.

6. Houd het bij concrete observaties, maak het niet persoonlijk

We kunnen het niet vaak genoeg benadrukken: waardevolle feedback is geen persoonlijke aanval, maar een concreet verbeterpunt. Dat is goed om in gedachten te houden als je feedback ontvangt, maar ook als je zelf feedback geeft.

Wanneer je vervalt in algemene uitspraken zoals “Waarom ga je toch steeds zo snel praten tijdens presentaties?”, dan voelt de ander zich al snel op zijn tenen getrapt. Grote kans dat je feedback het ene oor in en het andere uit gaat. Wijs daarom liever concreet gedrag aan en verwijs naar een recent voorbeeld.

“Het viel me op dat je tijdens de presentatie vanochtend heel snel door de eerste paar slides heen ging. Daardoor kwam je verhaal wat gehaast over en was het lastig te volgen. Dat is zonde, want je hebt waardevolle informatie te delen.”

7. Gebruik een feedbackmodel

Er bestaat niet zoiets als hét peer-feedback-model, tenzij jullie dat zelf met het team hebben uitgevonden. Maar je kunt wel gebruikmaken van één van de standaard feedbackmodellen die helpen om peer-feedback constructief op te bouwen.

Een bekend voorbeeld is de ik-ik-jij-methode, waarbij je eerst je boodschappen vanuit jezelf brengt en dan informeert hoe de ander dit ziet. Bijvoorbeeld:

  • “Ik merk dat je tijdens vergaderingen vaak inbreekt als iemand anders aan het woord is.
  • Dat vind ik storend, omdat daardoor ik of een andere collega minder tijd heeft om ideeën aan te dragen.
  • Is dat iets wat jij herkent van jezelf?”

Nog een geschikt feedbackmodel voor constructieve peer-feedback is de 4 G’s-methode. Patrick legt in deze video uit hoe dat werkt:

Je bouwt de feedback op deze manier op:

  1. Benoem het gedrag dat je observeert bij de ander.
  2. Vertel welk gevoel dit gedrag bij jou oproept.
  3. Laat weten welk gevolg dit gedrag voor jou of anderen heeft.
  4. Vertel wat in jouw ogen wel gewenst gedrag zou zijn.

Een speciaal peer-feedback-model waarbij je anderen stimuleert om te reflecteren, is de Pendleton-methode. Dit kun je zien als een soort standaard peer-feedback-template, waarbij je 5 stappen langsgaat met degene die je feedback geeft:

  1. De medewerker reflecteert op een positieve manier op zijn werk en benoemt 2-3 dingen die goed gingen.
  2. De feedbackgever benoemt 2-3 positieve punten over het werk van de ander.
  3. De medewerker benoemt 2-3 verbeterpunten van zichzelf voor een volgende keer.
  4. De feedbackgever benoemt ook 2-3 verbeterpunten.
  5. De feedbackgever geeft een samenvatting van het proces. Zo heeft je collega concrete handvatten om op te schrijven en een volgende keer mee verder te kunnen.

peer feedback

Meer feedbacktips? Volg ons op social media

Over feedback geven en ontvangen hebben we nog veel meer geschreven dan alleen dit artikel. Nieuwsgierig naar meer? Volg ons dan onder andere op Instagram of Pinterest. Daar delen we nog veel meer praktische tips over feedback geven, gesprekstechnieken en andere belangrijke thema’s.

Vind je het fijner om lezend te leren? Lees dan ons boek ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’. Ontdek zo onze beste inzichten uit alle trainingen om slimmer (samen) te werken. Feedback geven en goede communicatie is daar ook een belangrijk onderdeel van.

8. Gebruik peerfeedback-software

Willen jullie peer-feedback op grotere schaal inzetten? Dan komen daar al snel digitale systemen bij kijken. Die zijn er genoeg gelukkig. Er zijn allerlei tools om online peer-feedback te geven. Zo kunnen studenten peer-feedback geven via Pitch2Peer (een tool voor videofeedback) en Peergrade (voor schriftelijke opdrachten). Op het werk kun je ook Loom gebruiken. Daarbij neem je een videobericht op en laat je tegelijkertijd je computerscherm zien, zodat je bijvoorbeeld een website of document kunt bespreken. Verder bestaat er voor studenten een peer-feedback-app in Blackboard om te gebruiken.

Werk je met dit soort software? Dubbelcheck dan wel of de ander hier ook bekend mee is. Anders bestaan er ook simpelere opties. Zo kun je feedback op een tekst ook heel goed geven via opmerkingen in Google Docs of Word.

9. Vraag ook zelf om peer-feedback

Bij peer-feedback is het belangrijk dat de feedback twee kanten op gaat. Geen van jullie is dé expert die boven de rest staat. Dus wil je niet alleen tegen anderen zeggen wat goed gaat of beter kan, maar ook zelf openstaan voor feedback. Merk je dat die feedback niet vanzelf komt? (Niet gek: veel mensen vinden feedback geven spannend!) Vraag dan om feedback met onze 44 handige feedback-vragen. Die helpen je om daadwerkelijk waardevolle feedback te verzamelen die je echt verder helpt.

Bonustip: richt een goed feedbackproces in

Peer-feedback kan heel efficiënt en waardevol zijn. Maar punt blijft dat niet elke organisatie een feedbackcultuur heeft. Het kan best zijn dat jij enthousiast met peer-feedback aan de slag gaat, maar dat je ervan baalt dat je nauwelijks waardevolle feedback terugkrijgt. Of dat je graag een feedbackcultuur wilt creëren, maar dat dat in de praktijk lastig blijkt.

In zo’n geval is het handig als je er een proces voor optuigt waarbij peer-feedback een standaard onderdeel van de werkprocessen wordt. Neem je collega’s erin mee en maak samen een plan. Spreek bijvoorbeeld af dat jullie aan het eind van elk project een evaluatie plannen en daarin tips en tops meegeven aan anderen. Ook kun je afspreken dat iedereen een specifieke collega beoordeelt volgens vaste criteria. Zo’n proces verlaagt de feedbackdrempel én zorgt ervoor dat iedereen waardevolle feedback krijgt. Dé basis voor groei, zelfvertrouwen en meer vaardigheden!

peer feedback

Mensen vroegen ook

  • Wat is peer-review-feedback?

    Peer-review-feedback houdt in dat een andere onderzoeker of wetenschapper jouw inzending voor een wetenschappelijk tijdschrift reviewt en van feedback voorziet. Die feedback helpt je om het artikel waar nodig te verbeteren.

     

  • Wat is peer-reflectie?

    Peer-reflectie betekent dat je zelf of met collega’s of medestudenten terugkijkt naar iets wat je hebt opgeleverd. Dat kan een presentatie zijn of bijvoorbeeld een les die je hebt gegeven of een tekst die je hebt afgeleverd. Het doel is dat je dankzij de verbeterpunten die je zelf ziet en de plus- en minpunten die anderen noemen jezelf kunt ontwikkelen.

     

Meer leren over feedback geven? Volg een training feedback geven

Wil je leren hoe jij (en je team) constructieve en effectieve feedback geven zonder de ander te kwetsen? En hoe je nog meer kunt halen uit feedback die je ontvangt? Bekijk eens onze training feedback geven (ook online te volgen). Daar leer je in 1 dag alles wat je moet weten om constructieve en krachtige feedback te geven én een goede feedbackontvanger te worden.

Zo kun je feedback optimaal inzetten om er zelf beter van te worden en anderen te helpen groeien.

Wie zijn wij? | Cursus Feedback Geven

Bij Tijdwinst helpen we professionals uit heel Nederland om slimmer (samen) te werken. We geven praktische, interactieve trainingen over thema’s als effectieve feedback geven, timemanagement, gesprekstechnieken en assertiviteit. In onze trainingen (die ook online te volgen zijn) helpen we je om meer uit jezelf, je werk en samenwerkingen te halen.

Benieuwd naar ons trainingsaanbod of onze andere artikelen? Lees verder op onze websites of meld je direct aan voor een training.