Eerlijkheid is cruciaal voor een goede samenwerking. Zo blijkt ook uit onderzoek.. Als jij je ergens mateloos aan ergert maar daar niets van zegt, dan lopen de frustraties alleen maar hoger op. Dus spreek je uit, vertel wat je oprecht goed vindt en durf kritiek te geven. Met deze 7 tips kun jij eerlijk zijn op het werk zonder dat je collega’s tegen je in het harnas jaagt.

Wat komt aan bod?

Waarom is eerlijk zijn op het werk lastig?

Mensen zijn kuddedieren. We willen graag bij de groep horen. Leuk gevonden worden. Geaccepteerd worden door anderen. Soms betekent eerlijk zijn op het werk dingen zeggen die minder leuk zijn om te horen. En die dus mogelijk de waardering voor anderen van jou aantasten. Dat willen we liever voorkomen. Daarom zijn we geneigd om om de feiten heen te draaien. Of om ze zelfs voor ons te houden.

Dat kan allerlei redenen hebben:

  • Je bent bang om de ander te kwetsen.
  • Negatieve dingen vertellen vind je lastig. Je deelt liever complimenten uit dan dat de ander zich mogelijk aangevallen voelt door wat je zegt. 
  • Je wilt de samenwerking met je collega’s niet op het spel zetten. Wat als jouw eerlijke feedback niet in goede aarde valt?
  • Je bent bang voor de reactie van de ander. Wat als diegene jou door je eerlijke feedback niet meer mag? 
  • Je werkt in een cultuur van “niet lullen maar poetsen”. Mensen spreken elkaar niet aan op wat beter of slimmer kan, maar zorgen er op de automatische piloot voor dat het werk gedaan wordt.
  • Je vindt het spannend om voor jezelf op te komen. 
  • Je bent geneigd om passief, subassertief of passief agressief te communiceren, en dus niet te zeggen wat je vindt. Je hoopt dat de ander tussen de regels door kan uitvogelen wat je bedoelt. 
  • Je voelt je niet veilig op het werk. Je baas kleineert je of er zijn collega’s die je een vervelend gevoel geven. Zie dan maar eens open en eerlijk te zijn. 
  • Je vindt omgaan met kritiek zelf lastig en vult voor anderen in dat zij vast ook aangedaan zijn als jij een keer iets opbouwends zegt.

Wanneer is transparantie op de werkvloer lastig?

In allerlei situaties kan het lastig zijn om open en eerlijk te communiceren op het werk. Misschien herken je één van deze situaties:

  • De samenwerking met je collega verloopt moeizaam. Je stoort je dagelijks aan hem. Maar je collega voelt zich snel aangevallen, dus durf je geen feedback te geven.
  • Een project gaat je kennis en expertise te boven. Je komt er maar niet uit en hebt eigenlijk hulp nodig. Maar je bent bang dat mensen je dom vinden als je eerlijk vertelt dat dit project jouw pet te boven gaat.
  • Je hebt te veel werk op je bordje. Maar je bent bang dat je je aanstelt en wilt mensen niet teleurstellen. Dus zeg je niets.
  • Je team heeft een nieuw plan ontwikkeld, waar jij je totaal niet in kunt vinden. Om meerdere redenen sta je er niet achter en zou jij het totaal anders aanpakken. Maar kan dat wel, een bom onder het plan gooien? 
  • Je gaat met tegenzin naar het werk. De sfeer is vervelend, een project slurpt alle energie uit je of de samenwerking loopt niet lekker. Eigenlijk ben je zelfs klaar met je werkgever. Maar kun je wel zeggen dat je niet tevreden bent op het werk?

Eerlijk zijn op het werk

Waarom is eerlijkheid belangrijk op de werkvloer?

Uit het Werkplezieronderzoek 2019 van pensioenuitvoerder BeFrank (onder bijna 1100 werknemers van allerlei organisaties) blijkt dat mensen achterbaksheid de vervelendste eigenschap van collega’s vinden. We willen dat mensen eerlijk zijn. Roddelen belemmert de werksfeer en ontneemt anderen de kans om zichzelf te verbeteren of storende dingen aan te pakken. Ook nep overkomen staat in de top 5 van de meest irritante eigenschappen van collega’s. 

Eerlijkheid staat dan weer juist op plek 1 van de goede eigenschappen van een collega. Kortom: eerlijk zijn is een must als je de band met je collega’s goed wilt houden.

Ook kun je jezelf deze vraag stellen om te achterhalen waarom eerlijkheid belangrijk is op het werk:

Is het eerlijk om oneerlijk te zijn?

Is het eerlijk als jij elke avond steen en been klaagt over je collega aan de eettafel, terwijl je collega denkt dat jullie samenwerking vlekkeloos verloopt? Of als je voor jezelf houdt dat je het totaal niet naar je zin hebt en op een dag aankondigt een andere baan te hebben, terwijl je leidinggevende dacht dat je elke dag met plezier naar het werk ging? 

Je mag eerlijk zijn op het werk. Of beter gezegd: je móet eerlijk zijn. Anders kun je achterbaks overkomen, nemen collega’s jouw mening minder serieus en is voelbaar in de samenwerking dat er “iets” speelt zonder dat de ander weet wat dat “iets” is. Bovendien gaat de frustratie bij jou alleen maar meer knagen. 

Door wél feedback te geven…

  • …kunnen je collega’s vervelend gedrag aanpassen. 
  • …verbeter je de onderlinge samenwerking en communicatie.
  • … creëren jullie een open cultuur waarin jullie elkaar helpen om verder te komen (dát is waar feedback voor is bedoeld). 
  • …zal je zelf meer eerlijke feedback ontvangen, waardoor jij jezelf kunt verbeteren.
  • …vergroot je je werkplezier, doordat je frustraties voorkomt.
  • …gaan jullie gezamenlijke resultaten erop vooruit of werk je efficiënter en slimmer.
  • …laat je interesse en betrokkenheid zien. 
  • …komen jouw expertise en kennis tot uiting. Je bent niet aangenomen om braaf ‘ja’ te knikken. Ook jouw mening is van belang om tot goede resultaten te komen.
  • …kom je assertief over. Mensen weten dat ze een compliment van jou serieus kunnen nemen, en dat je kritiek met de beste bedoelingen geeft.

Kortom: feedback (positief én negatief) wil je niet inslikken. Spreek het uit. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de ander én voor jullie gezamenlijke resultaten. 

Eerlijk zijn op het werk

Eerlijke feedback geven doe je met 7 tips

Open communicatie op het werk is dus wat je wilt. Maar hoe geef je eerlijke feedback zonder de ander direct te kwetsen? Constructieve feedback is het toverwoord!

1. Wijs niet naar de ander, praat vanuit jezelf

Als iets je hoog zit (zoals die ene collega die altijd zijn deadlines mist), ben je misschien geneigd om boos naar de ander te wijzen. Maar uitspraken als “Waarom doet hij ook altijd…?” zijn niet bevorderend voor een constructief gesprek. Probeer wél eerlijk te zeggen wat je vindt, maar schiet niet direct in de aanval. 

Focus op wat het gedrag van de ander met jou doet, wat jij erbij voelt en waarom jij er last van hebt. Breng je feedback ook in de “ik”-vorm. Dus “Ik vind het vervelend dat…” of “Jouw gedrag doet X met mij”. Vermijd daarbij generaliserende uitspraken als “Jij doet ook altijd…” of “Iedereen vindt dat…”.

De 4 G’s-feedbackmethode en de ik-ik-jij-methode helpen je om bij feedback dicht bij jezelf te blijven. 

2. Geef niet alleen negatieve feedback, maar ook complimenten

Eerlijk zijn op het werk is niet hetzelfde als strooien met kritiek. Eerlijk zijn betekent ook dat je een compliment uitdeelt als je vindt dat een collega iets juist goed heeft aangepakt. 

Als je wilt dat jouw constructieve feedback opgevolgd wordt, is het belangrijk dat je positieve feedback én negatieve feedback geeft. Doe dat niet tegelijk; dan komt zowel de positieve als de negatieve feedback niet lekker uit de verf. Maar deel regelmatig losse complimenten uit op het moment dat iets je in positieve zin opvalt. Dan zal je collega je niet zien als die boeman (of -vrouw) wanneer je een keer met opbouwende kritiek komt. 

Een goede vuistregel is om ongeveer 80% positieve feedback en 20% negatieve feedback te geven.

Dus zie je iets wat je collega goed heeft gedaan, laat het weten! Als jij het oprecht meent, zal de ander het fijn vinden om te horen wat goed gaat. En dat stimuleert hem om hier vooral mee door te gaan. 

3. Draai niet om de boodschap heen

Als je eerlijk wilt zijn op het werk, draai je niet om de hete brij heen. Je bent kort en krachtig én duidelijk in je boodschap. Dus spreek je helder uit waar je mee zit of wat je vindt. Laat twijfeltaal als “zou het kunnen dat…”, “misschien” of “een beetje” weg en schrap ook de lange inleidingen in de hoop dat de ander minder gekwetst wordt. Kom liever direct tot de kern. Hoe meer jij om dingen heen draait, hoe lastiger het voor de ander is om te bepalen wat jij nu eigenlijk met de feedback wilt zeggen. 

Als je feedback geeft, doe het dan goed. Dat betekent: wees duidelijk, wees kort en bondig, en schrap alle overbodige manieren om je feedback in te leiden.

Eerlijk zijn op het werk

4. Geef voorbeelden

Zoals we net al zeiden, wil je ervoor waken dat je feedback geeft als “Jij doet ook nooit…” of “Waarom ga jij ook altijd…”. Daar kan de ander niet zoveel mee. Of nou, de kans is groot dat de ander vooral direct zijn armen over elkaar slaat en het gaat ontkennen.

Beter is het om concrete voorbeelden te geven van het gedrag waar je je aan stoort. Mist je collega regelmatig deadlines? Geef één of twee voorbeelden van wanneer dat het geval was. Vind je dat je collega onduidelijke teksten schrijft? Pak er een tekst bij en haal een voorbeeld-alinea aan. 

Voorbeelden geven werkt om twee redenen:

  1. Je voorkomt dat de ander direct in de aanval schiet en je feedback gaat ontkennen. Je kunt immers met concrete voorbeelden laten zien wat je bedoelt.
  2. Je collega kan meer met de feedback, doordat je heel concreet kunt maken wat je bedoelt en wat hij anders zou moeten doen. 

5. Geef feedback altijd op het juiste moment

Deel je kritiek niet tijdens de teammeeting of bij het koffiezetapparaat in de lunchpauze. Spreek je collega er één op één op aan. Ga desnoods in een aparte kamer zitten. Zo creëer je een veilige setting om de feedback te geven en is er ook ruimte om erover door te praten. 

Wil je ergens uitgebreid over praten? Reserveer er dan een moment voor in de agenda van je collega. Dan is er ook tijd om samen over een oplossing door te praten én heeft je collega volop gelegenheid om vragen te stellen over wat er beter kan en hoe. 

6. Wees vlot in je feedback

Stoort iets je aan je collega? Zeg er dan zo snel mogelijk iets van. Bewaar je feedback niet totdat jouw frustratie zo hoog is opgelopen dat je er wel iets van moet zeggen. Liever spreek je je direct uit. Zeg het bijvoorbeeld een dag later tegen je collega dat het jou stoorde hoe hij gisteren reageerde. Of spreek direct na de teammeeting je leidinggevende aan als je iets over het plan kwijt wilt. 

Dan komt het voor anderen niet als mosterd na de maaltijd én hoef jij niet met je frustratie of ergernis te blijven zitten. 

7. Communiceer assertief en zeg wat je wilt

Veel mensen zijn geneigd om eerder passief agressief, subassertief of passief te communiceren. Ze laten blijken dat ze zich ergens aan storen, maar verpakken dat zo subtiel dat het voor de ander lastig is om de daadwerkelijke boodschap eruit te halen.

Je zegt bijvoorbeeld:

“Gisteren was je wat laat met het inleveren van je input. Dat kan natuurlijk gebeuren en is niet erg. Maar daardoor moest ik wel haasten. Uiteraard hoort dat soms ook bij mijn werk. Maar ik vond het wel vervelend. Kun jij niets aan doen, hoor! Maar misschien kun je er de volgende keer op letten.”

Je collega zal dan denken: “Oké, bedankt voor je begrip! Ik zal eens kijken of ik er wat mee kan”. Grote kans dat je de volgende keer de input ook weer na de deadline krijgt aangeleverd. 

Wees liever assertief in je communicatie over wat je wilt en vindt. Dus kom to the point en zeg wat je daadwerkelijk vindt en wilt. Dan hoeft de ander niet de regels door uit te vogelen wat je bedoelt. Zeg zoiets als:

“Gisteren leverde je je input aan om vijf uur, terwijl we twaalf uur hadden afgesproken. Dat vond ik vervelend, want daardoor moest ik halsoverkop nog het verslag maken en kon ik er niet de tijd in steken die ik wilde. Kun je volgende keer de afspraak nakomen door je input wel voor de afgesproken tijd te sturen?”. 

Eerlijk zijn op het werk

Hoe kun je eerlijke feedback ontvangen? 

Naast dat je je collega’s, jezelf én het hele team er een plezier mee doet door eerlijk te zijn op het werk, is het ook prettig voor jou als je collega’s eerlijk zijn naar jou. Hoe zorg je ervoor dat jij eerlijke feedback ontvangt? De kans zit er immers dik in dat je collega’s het minstens zo spannend vinden om eerlijk te zijn op het werk. Zo stimuleer je hen om tóch oprechte feedback te geven:

  • Vraag je collega’s periodiek wat zij vinden dat goed gaat en wat beter kan. 
  • Stel gerichte feedbackvragen, bijvoorbeeld over jouw rol in een specifiek project of over een bepaald aspect van de samenwerking. Denk aan vragen als:
    • Wat zijn in jouw ogen verbeterpunten voor mij? 
    • Wat heb ik bij dit project goed aangepakt volgens jou?
    • Wat zou ik een volgende keer anders kunnen doen? 
    • Hoe ervaar je de samenwerking met mij? 
    • Wat vind je van onze onderlinge communicatie?
  • Maak gebruik van het Johari-venster en laat dat invullen door je collega’s. Zo kun je blinde vlekken ontdekken. Vraag daar gerust later één op één op door.
  • Neem een open houding aan als je feedback krijgt. Laat de ander uitspreken en schiet niet direct in de verdediging. Dan voelt de ander zich veilig om feedback met jou te delen. 
  • Zoek een collega bij wie je je prettig voelt en spreek af dat jullie eens in de twee weken een half uur sparren. Tijdens dat gesprek geven jullie elkaar wederzijds feedback op dingen die goed gaan of beter kunnen, en vraag je elkaar gericht hoe je dingen anders kunt aanpakken.

Weet je wat het fijne is? Als de ander merkt dat jij openstaat voor feedback, dan zal iemand ook eerder openstaan voor feedback die jij te geven hebt. Zo helpen jullie elkaar verder en maak je van eerlijk zijn op het werk de standaard. Met als resultaat een betere samenwerking, open communicatie en voor iedereen meer plezier op het werk. 

Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!

Is feedback geven en effectief communiceren een thema waar jij je graag in verdiept? Volg ons dan op Instagram en Pinterest om daar nog meer over te ontdekken. Hier delen we dagelijks slimme tips waarmee je jouw samenwerkingen verbetert en slimmer (samen)werkt. 

Is lezend leren meer jouw ding? Lees dan Björns boek ‘Elke Dag om 15.00 Uur Klaar’. Daarin leert hij je de belangrijkste inzichten uit onze trainingen om slimmer in plaats van harder te werken. 

Eerlijk zijn op het werk

Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over eerlijk zijn op het werk

  • Wat is eerlijk werk?

    Eerlijk werk is op meerdere manieren te definiëren. Het houdt in elk geval in dat werknemers gelijk behandeld worden, een passend salaris ontvangen en volgens goede arbeidsomstandigheden werken. Verder verstaan wij onder eerlijk werk dat je gewaardeerd wordt voor wat je goed doet en constructieve feedback ontvangt wanneer iets beter zou kunnen.

  • Wat is vertrouwen op de werkvloer?

    Vertrouwen op de werkvloer betekent dat jij en je collega’s jezelf durven te zijn op het werk. Je kunt erop vertrouwen dat je collega’s menen wat ze zeggen en niet eigenlijk iets anders vinden. Je ontvangt dus oprechte complimenten en opbouwende feedback waar je wat mee kunt. Daarnaast weet je wat je aan elkaar hebt en voel je je daardoor veilig om je uit te spreken.

  • Hoe gedraag je je op je werk?

    Correct gedrag op het werk is vooral dat je elkaar op een constructieve manier aanspreekt als er iets niet soepel loopt. Je houdt het niet voor jezelf en gaat er niet over roddelen, maar komt er direct op een nette manier bij de persoon op terug. Je toont je bereid om samen tot een oplossing te komen, bent daarin meedenkend, en geeft naast negatieve feedback ook regelmatig positieve feedback. Verder is het belangrijk dat je jezelf openstelt voor feedback.

Meer leren over constructieve feedback? Volg een training feedback geven

Feedback geven én ontvangen is heel belangrijk op de werkvloer. Voor jezelf, voor je team én voor jullie samenwerking en communicatie. Wil je de beste concrete tips en inzichten leren om betere feedback te geven waar de ander ook echt iets mee kan én waar diegene zich niet door aangevallen voelt? 

Volg dan onze training feedback geven. Aan het eind van de dag heb jij alle handvatten om voortaan op een constructieve en eerlijke manier je collega’s aan te spreken op wat goed gaat én wat beter kan. 

Wie zijn wij? | Training Feedback geven

Al meer dan 20 jaar is Tijdwinst gespecialiseerd in slimmer (samen)werken. We organiseren door het hele land én online praktijkgerichte trainingen die jou helpen om bijvoorbeeld krachtiger te communiceren en efficiënter samen te werken. Ken jij onze trainingen al op het gebied van onder meer gesprekstechnieken, feedback geven en timemanagement?

Lees verder voor meer artikelen met handige tips én voor alle info over ons trainingsaanbod. Of meld je direct aan voor een training. Zien we je daar?