Niemand vindt het makkelijk om kritiek te krijgen. En laten we eerlijk zijn: het geven ervan is ook niet altijd een feestje. Toch is het broodnodig. Feedback is de snelste weg naar groei, mits je het goed aanpakt. Te direct en je riskeert een conflict, te zacht en je boodschap komt niet over. Maar als je het op de juiste manier doet, kan feedback krijgen heel waardevol zijn.
Wat is kritiek?
First things first, wat is kritiek eigenlijk? Kritiek is in de kern niets meer of minder dan feedback op iemands gedrag, prestaties of ideeën.
Waarom geven mensen kritiek? Omdat ze iets willen bijsturen, verbeteren of inzicht willen geven. Soms is het een positief feedbackgesprek, maar meestal gebruiken we het woord ‘kritiek’ als het gaat om corrigerende of negatieve opmerkingen. Er zijn dus twee soorten kritiek: positief en negatief. Het belangrijkste is dat je de ander of jezelf ermee helpt te groeien, te verbeteren en te leren.
@tijdwinst💬 “Het moment dat iemand zich veilig genoeg voelt om in een vergadering te zeggen: ‘Sorry, maar ik denk echt niet dat dit de juiste aanpak is. We kunnen beter naar rechts dan naar links’, dát is goud waard voor je samenwerking én productiviteit.” Toch blijven veel mensen stil, uit angst voor een nare reactie of omdat ze niet zeker weten of het ‘mag’ om tegen te spreken. Maar als je een cultuur creëert waarin mensen zich veilig voelen om ideeën en zorgen te delen, krijg je eerlijkere gesprekken, betere beslissingen en veel minder verspilling van tijd en energie. 💡 In deze aflevering van de Tijdwinst Podcast duikt Björn Deusings met auteur, organisatieadviseur en founder Mark Vollebregt in hoe je het werk menselijker maakt; en daarmee productiever. De volledige podcast bekijken? Check de link in bio! 🔗 #Tijdwinst #TijdwinstPodcast #Werkgeluk #Leiderschap #Menselijkheid #Werkvloer #Kenniswerkers #Werkdruk♬ original sound – Tijdwinst.com
Wat is een goede manier van kritiek geven?
Er zijn 5 regels om op een goede manier feedback te geven en te ontvangen.
- Geef feedback zo concreet en specifiek mogelijk. Laat duidelijk weten wat er beter kan, zodat de ontvanger precies weet wat je bedoelt. Draai niet om de hete brij heen. Bij feedback ontvangen vraag je door om het beter te begrijpen.
- Maak onderscheid tussen de boodschap en de boodschapper. Richt je aandacht op het probleem of de boodschap en niet op de persoon. Probeer je vooroordelen en emoties niet te laten overheersen en bekijk de feedback objectief.
- Luister goed. Door goed naar elkaar te luisteren, ontstaat er een respectvol gesprek. Leef je in de ander, door het probleem vanuit het standpunt van de ander te bekijken.
- Wees niet belerend of schiet niet in de aanval. Blijf respectvol naar elkaar.
- Zie de kritiek als een kans om te groeien. Dit geldt zowel voor de ontvanger als de gever.
Door deze feedbackregels in acht te nemen, zorg je dat je een goed gesprek aangaat. Maar we begrijpen als je nu denkt: “Ja, klinkt allemaal leuk en aardig, maar hoe verpak ik mijn kritiek op de juiste manier?” Door een juiste methode te hanteren, leid je het gesprek hoe dan ook in goede banen.
De feedback methodes die je helpen beter kritiek te geven
Hoe kan ik opbouwende kritiek geven? Door een goede structuur tijdens het gesprek te hanteren. Daarvoor pas je een van deze twee feedback methodes toe. Kies zelf de methode die voor jou het beste aanvoelt.
De “Ik-Ik-Jij” methode
Bij de ik-ik-jij-methode vertel je aan de ontvanger eerst welk gedrag je bij de ander ziet. Je begint je zin met: “Ik zie dat…” of “Ik merk dat…” Beschrijf de feiten zonder zelf conclusies te trekken.
De tweede ik gaat in op wat het gedrag met je doet en waarom dat zo is. “Ik voel me hierdoor…” En als laatste is de ander aan de beurt om te reageren op jouw kritiek. Vraag of de ander zich hierin herkent bijvoorbeeld, om zo de ander te horen over de kwestie.
De 4G-methode
De feedbackregels met 4G lijken op de Ik-ik-jij-methode. Bij deze methode hanteer je de 4 G’s:
- Gedrag: vertel welk gedrag je hebt gezien bij de ander.
- Gevoel: bespreek nu welk gevoel dit gedrag jou geeft.
- Gevolg: vertel welk gevolg dit gedrag heeft op jou en anderen.
- Gewenst gedrag: bespreek nu welk gedrag je liever bij de ander ziet.
In deze video legt time management trainer Patrick van der Gulik uit hoe je feedback geeft met de 4G-methode.
10 gouden regels voor het geven van kritiek
Om ervoor te zorgen dat je de methode goed toepast, is het slim om je aan de volgende 10 feedback regels te houden.
1. Vraag toestemming om feedback te mogen geven
Je wilt iemand niet overvallen met een bak kritiek. Vraag daarom of de ander ervoor openstaat of vraag of de ander tijd heeft om project X te bespreken. Hierdoor overrompel je de ander niet met je feedback.
2. Geef positieve feedback of negatieve feedback, maar niet beide
De sandwich methode (waarbij je negatieve feedback verpakt in een laagje met positieve feedback) werkt niet. Je boodschap komt niet aan, omdat de ander zich vooral focust op het positieve of het negatieve. Je hebt er de beste bedoelingen mee, je wilt dat de kritiek zo zacht mogelijk landt, maar je boodschap komt niet aan. En dat is zonde. Kies dus om alleen kritiek of positieve feedback te geven in het gesprek.
3. Gebruik geen negatieve taal
Dat je positieve en negatieve feedback beter niet met elkaar mengt, betekent niet dat je negatieve taal moet gebruiken. Maak de feedback niet zwaarder dan het is, door woorden als ‘verschrikkelijk’, ‘kan echt niet’ of ‘onacceptabel’ te gebruiken. Deze woorden demotiveren alleen maar. Geef veel liever opbouwende kritiek en tips.
4. Vertel de feiten en waarneembaar gedrag
Kritiek voelt aanvallend als je het persoonlijk maakt. Zeg dus liever niet “Je bent geen goede collega.” Maar richt je op het gedrag of de feiten. “Ik heb gemerkt dat je snel boos wordt als er iets fout gaat. Hierdoor voel ik me niet altijd even veilig als ik een fout maak. Herken je je hierin?”
5. Maak het specifiek en concreet
Maak er geen ellenlang betoog van waarbij je eerst om de hete brij heen draait. Vertel de ander je kritiek door het zo concreet en specifiek mogelijk te maken. Deel tips of geef aan hoe de ander kan verbeteren. Dit is motiverend en je laat zien dat je het vertrouwen in de ander hebt om te veranderen.
6. Spreek vanuit de ik-vorm
Wanneer je zegt: “Jij doet altijd”, voelt de ander zich al gauw aangevallen. Houd het dus het liefst zo dicht mogelijk bij jezelf. “Ik merk dat…” en “Ik voel me hierdoor…” Het beste hiervan, de ander kan dit niet ontkennen, want dit is hoe jij het ziet en voelt.
7. Geef negatieve kritiek apart zonder toeschouwers
Stel je voor: je hebt een teammeeting met je collega’s en opeens krijg je negatieve kritiek. De kans is groot dat je je schaamt en vernederd voelt. Doe dit een ander niet aan. Heb je negatieve kritiek? Vraag dan of jullie even apart onder vier ogen kunnen spreken. Zo zijn er geen toeschouwers bij en kan de ander de feedback rustig verwerken.
8. Wacht niet te lang met feedback geven
Pas na een half jaar feedback geven tijdens een beoordelingsgesprek over iets wat 4 maanden daarvoor is gebeurd? Niet handig. Geef het veel liever zo snel mogelijk. Positieve feedback mag je direct geven, ook als daar toeschouwers bij zijn. Laat maar merken dat je blij bent met het gedrag of het resultaat van de ander. Heb je opbouwende kritiek te geven? Maak dan een afspraak om het 1-op-1 te bespreken.
9. Stel jezelf open voor de kant van de ander
Luister naar wat de ander te zeggen heeft. Hiermee toon je aan dat je empathisch bent en respect hebt voor de ander. Het gaat er niet alleen om wat jij te zeggen hebt, maar ook om wat de ander ervan vindt en hoe het voor de ander voelt. Soms speelt er iets op de achtergrond waar jij geen weet van hebt, waardoor de ander zich zo gedraagt. Geef de ander de ruimte om zijn of haar verhaal te doen.
10. Bied hulp aan
Het is makkelijk om na het gesprek te zeggen: “Succes ermee”. Bied veel liever hulp en ondersteuning aan. Hiermee toon je aan dat je graag wilt helpen bij de groei van de ander en dat je het met de beste bedoelingen hebt aangekaart.
Kritiek geven is makkelijk. Moeilijker: meteen een handreiking doen. Wie niet alleen zegt “dat kan beter”, maar ook “zo kun je het fixen”, wint respect én resultaat. #Tijdwinst #feedbackgeven #kritiek
— Tijdwinst.com (@tijdwinst) October 23, 2025
Meer tips en adviezen
Wij willen je graag helpen het beste uit jezelf te halen. Daarom geven we regelmatig tips en adviezen op Instagram en Pinterest.
Wil je verbeteren op het gebied van time management? Dan zijn onze boeken Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar en Full Focus Op Wat Écht Belangrijk Is echt iets voor jou. Hierin hebben we onze beste inzichten uit onze trainingen gebundeld en geven we je praktische handvaten en tips om direct aan de slag te gaan.
Opbouwende kritiek voorbeeld
“Ik merk dat je vaak veel te zeggen hebt tijdens vergaderingen. Ik merk dat hierdoor minder ruimte is voor anderen om ook iets te zeggen. Zou je het daarom wat korter kunnen houden, zodat er meer ruimte is voor anderen om ook iets te zeggen?”
En nog een aantal kritiek voorbeelden:
“Ik merkte dat je tijdens de presentatie moeite had om uit je woorden te komen. Ik heb het gevoel dat je boodschap daardoor wat minder goed overkomt. Het zou helpen als je iets langzamer spreekt en de tijd neemt om je voor te bereiden. Daarmee wordt je presentatie nog beter en komt je boodschap goed over.”
Of:
“Ik heb gezien dat je de laatste paar deadlines niet hebt gehaald. Ik merk dat het team daardoor meer stress ervaart. Hoe kan ik je helpen om de komende deadlines wel te halen, wat heb je nodig?”
Of:
“Ik zag dat je antwoorden in de vergadering op anderen nogal bot overkwamen. Het is belangrijk dat we professioneel, zonder persoonlijke aanvallen, blijven communiceren. Hoe zie je dit zelf?”
Positieve kritiek voorbeelden:
“Ik heb gezien dat je rapport heel grondig en foutloos is. Goed gedaan!”
“Ik zie dat je betrokken bent bij het team. Fijn dat je je collega’s zo ondersteunt.”
“Ik heb gemerkt dat je altijd rustig onder druk blijft. Dit is echt een supersterke eigenschap.”
Assertief reageren op kritiek: zo ontvang je feedback op de juiste manier
Soms komt het ook voor dat je aan de andere kant van de tafel zit. Je krijgt kritiek op iets wat je hebt gedaan of hoe je je hebt gedragen. Hoe deze feedback wordt gegeven, heb je geen invloed op. Maar je hebt wel invloed op hoe je reageert op de kritiek. Assertief, zonder daarbij in de verdediging te schieten. Deze tips helpen je hierbij.
1. Stel je open en luister
Laat de ander praten zonder te onderbreken en maak oogcontact. Knik om te laten zien dat je het begrijpt en blijf met je aandacht bij de feedbackgever. Ook al vind je het lastig om te horen wat er wordt gezegd, je laat hiermee zien dat je jezelf openstelt voor de feedback van de ander.
2. Zorg dat je het begrijpt
Zegt je collega iets vaags? Vraag dan om verduidelijking. Vraag door om miscommunicatie te voorkomen. Ga er niet vanuit dat jouw interpretatie altijd klopt. Probeer alles uit de feedback te halen, door het zo duidelijk mogelijk voor jezelf te maken. Vat samen, om te kijken of je iets goed hebt begrepen.
3. Bedank de ander
Besef dat het niet alleen voor jou een lastig gesprek is, maar dat de ander ook de moed heeft genomen om feedback te geven. Erken dit door de ander te bedanken voor de feedback. Hiermee geef je aan dat je openstaat voor feedback in de toekomst en houd je het gesprek respectvol.
4. Reflecteer
Nadat je feedback hebt gekregen, is het slim om de tijd te nemen om het te verwerken en erop te reflecteren. Bedenk met welke punten je het eens bent, hoe je de feedback concreet kunt ombuigen naar actiepunten of leg het naast je neer als je het er niet mee eens bent.
5. Zie feedback als een kans om te groeien
Met een fixed mindset schiet je snel in de verdediging als je feedback krijgt. Maar met een growth mindset kijk je op een andere manier naar feedback. Je ziet het dan als een kans om te groeien. Positieve feedback laat je sterke kanten zien en negatieve kritiek laat zien waar je nog kunt groeien. Vraag zelf om feedback. Dit helpt je niet alleen om steeds beter met feedback om te gaan, maar ook om te groeien en jezelf te verbeteren.
Dit bericht op Instagram bekijken
Word een pro in feedback geven en ontvangen
Deze tips zijn een kleine greep uit alle tips en handvaten die we tijdens onze 1-daagse training Feedback geven en ontvangen delen. Wil je nog beter worden in het ontvangen en geven van feedback? Volg dan deze training. Hiermee hebben we al honderden anderen geholpen, door praktische tips te delen, oefeningen en rollenspellen te doen. Onze ervaren trainers zijn experts op het gebied van feedback en communicatie en dragen hun expertise graag aan je over. Schrijf je nu in en investeer in jezelf en je carrière.
Samenvattend: kritiek geven en krijgen hoeft geen drama te zijn
Kritiek is misschien niet het leukste onderdeel van samenwerken, maar wel een van de meest waardevolle. Door het op een respectvolle, concrete en empathische manier te geven, creëer je een cultuur waarin leren, groeien en verbeteren vanzelfsprekend wordt. Onze 17 tips helpen je feedback te geven, zonder daarmee iemand te kwetsen. Maar ook om feedback te ontvangen, zonder dat je gelijk in de aanval schiet. Zie het vooral als een kans om te groeien.
Veelgestelde vragen over kritiek geven en ontvangen
Iemand die tegen kritiek kan, noem je kritiekbestendig of zelfverzekerd. Deze mensen ontvangen feedback zonder zich persoonlijk aangevallen te voelen. Vaak gebruiken ze kritiek om te groeien of verbeteren. Wees specifiek over het gedrag of de gebeurtenis en niet over de persoon. Gebruik een rustige toon en geef aan dat je intentie is om te helpen. Gebruik de 4G of de ik-ik-jij methode. Kritiek richt zich meestal op wat niet goed is gegaan. Feedback is soms constructiever, met de bedoeling om te helpen en verbeteren. Het verschil zit vooral in de toon en de intentie. Het is gepast als je op de juiste manier kritiek geeft, je intentie puur is en het moment geschikt is. Vermijd kritiek als de emoties hoog oplopen of de situatie er niet om vraagt. Soms is het effectiever om een moment in te plannen om terug te komen op de situatie. Richt je op wat iemand doet, niet op wie iemand is. Gebruik observatie in plaats van oordelen, bijvoorbeeld: “Ik merkte dat…” in plaats van “Jij doet altijd…”. Zo blijft het gesprek zakelijk en respectvol. Wees concreet, geef voorbeelden en bied een alternatief of een oplossing. Laat merken dat je vertrouwen in de ander hebt. Als je op de juiste manier opbouwende kritiek geeft, laat je iemand achter met tips en adviezen. Denk na over je doel: wat wil je bereiken met het gesprek? Oefen wat je wilt zeggen en kies het juiste moment om het gesprek te voeren. Houd rekening met hoe de ander kan reageren en blijf kalm. Vermijd woorden als “altijd”, “nooit”, “moeten” of persoonlijke labels als “lui” of “slordig”. Deze woorden maken je boodschap veroordelend en kunnen een defensieve houding oproepen. Kies liever voor een neutrale taal. Laat merken dat je het gesprek voert uit respect of zorg, niet uit frustratie. Nodig de ander uit om te reageren en luister actief. Als iemand zich gehoord voelt, is hij of zij sneller bereid te luisteren. Blijf rustig, erken het gevoel van de ander en leg opnieuw uit dat je intentie positief is. Vermijd strijd en stel eventueel voor om later verder te praten. Soms helpt het om vragen te stellen in plaats van stellingen te maken. Zeg wat je op je hart hebt, maar met respect voor de ander. Benoem het effect van het gedrag dat het op jou heeft en houd de ik-boodschap aan. Toon begrip voor het perspectief van de ander.
Hoe noem je iemand die tegen kritiek kan?
Hoe geef je kritiek zonder de ander te kwetsen?
Wat is het verschil tussen kritiek en feedback?
Wanneer is het wel of niet gepast om kritiek te geven?
Hoe geef je kritiek op iemands gedrag zonder het persoonlijk te maken?
Hoe kun je opbouwende kritiek geven die echt helpt?
Hoe bereid je je goed voor op een moeilijk feedbackgesprek?
Welke woorden kun je beter vermijden bij het geven van kritiek?
Hoe zorg je dat de ander open blijft staan voor je boodschap?
Wat doe je als je kritiek moet geven aan iemand die defensief reageert?
Hoe combineer je eerlijkheid met empathie bij het geven van kritiek?
Wie zijn wij? | Training Feedback geven en ontvangen
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van time management, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Slimmer werken met AI | Blog
