Feedback geven blijft spannend en vaak ook ongemakkelijk. Want hoe zorg je ervoor dat je eerlijk bent en de boodschap écht overkomt, zonder dat de ander zich aangevallen voelt en in de verdediging schiet? Een feedback model kan je helpen duidelijke, respectvolle en vooral effectieve feedback te geven. 

Wat komt aan bod:

  1. 4x een feedback model dat werkt
  2. Hoe concreter de feedback, hoe beter
  3. Aan de slag
  4. Veelgestelde vragen over een feedback model

4x een feedback model dat werkt

In dit artikel nemen we je mee door vier verschillende feedback modellen. We leggen uit hoe elk model werkt en waarom ze zo krachtig zijn. Vervolgens kun je toepassen welke werkt voor jou en de situatie waarin je je bevindt, en geef je feedback waar de ander echt iets aan heeft. 

feedback model

SBI feedback model

Het SBI feedback model is een hulpmiddel om concrete, specifieke feedback te geven die gericht is op het gedrag van de persoon en niet de persoon zelf. Dit zorgt ervoor dat de ander je feedback niet kan ontkrachten en minder snel in de verdediging schiet. 

Bij dit model draait het erom dat je feedback de volgende elementen bevat:

  1. Situatie: Je geeft aan wanneer het gedrag waar je feedback op gaat geven heeft plaatsgevonden. Hierdoor weet de persoon tegenover je precies waar je het over hebt, en kan er geen miscommunicatie ontstaan. 
  2. Gedrag: Je legt uit wat de ander precies heeft gedaan, zonder daar een oordeel over te vellen. Houd het dus feitelijk!
  3. Impact: Je beschrijft de impact van dat gedrag op jou, het team of de hele organisatie.

Een voorbeeld:

Tijdens onze teamvergadering gisteren (situatie), kwam je 20 minuten te laat binnen zonder hierover een seintje te geven (gedrag). Wij hebben gewacht met starten met de vergadering, wat ervoor zorgde dat het team het gevoel kreeg alsof je onze tijd niet respecteert en we niet alle onderwerpen op de agenda hebben kunnen behandelen (impact).

AID model feedback

Ook het AID model is een handig ezelsbruggetje dat je kunt gebruiken voor het geven van effectieve feedback, zowel als deze positief of negatief is.  De letters staan voor de volgende stappen:

  1. Action: Wat gaat specifiek goed, of kan juist beter?
  2. Impact: Wat is het effect van deze actie (geweest)?
  3. Desired outcome: Hoe zou dit in de toekomst (nog) beter of efficiënter kunnen gaan?

Een voorbeeld:

Je zei dat je het rapport woensdag aan zou leveren, maar je stuurde dit uiteindelijk pas vrijdag op (action), daardoor kon het team voor die tijd niet verder en misten we de deadline van de klant (impact). Zou je voortaan een realistischere tijdsinschatting kunnen maken of op tijd kunnen aangeven als het niet lukt (desired outcome)?

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Tijdwinst.com (@tijdwinst)

Ik-ik-jij methode

De ik-ik-jij methode is een feedback model om feedback concreet en persoonlijk over te brengen. De drie verschillende stappen zijn erop gericht om de feedback niet op een aanvallende manier te geven en de ander te laten weten dat je openstaat voor een constructieve dialoog.

  1. Ik zie/hoor/merk: Hier beschrijf je het feitelijke gedrag dat je hebt waargenomen.
  2. Ik voel/vind: Welk gevoel dit bij jou teweeg brengt.
  3. Jij: Je vraagt of de ander zich in je feedback herkent. 

Door vanuit feitelijke observaties en vervolgens jezelf te praten, kan de ander jouw feedback minder snel ontkrachten. Ook voelt het minder bedreigend dan een opmerking als: “Jij voert altijd het hoogste woord tijdens vergaderingen en geeft anderen niet de kans om te reageren.”

Feedback voorbeeldzinnen met de ik-ik-jij methode: “Ik merk dat je tijdens meetings vaak als eerste reageert en ook veel aan het woord bent. Ik heb dan het gevoel dat ik op die manier niet voldoende kan bijdragen. Herken je jezelf in mijn feedback?”

4G feedback model

Wij zijn vooral fan van de 4G methode, omdat deze elementen van de vorige modellen combineert. Ook hier staan de 4 G’s voor een bepaald woord, en daarmee een bepaalde stap:

  1. Gedrag: Het gedrag dat je hebt waargenomen en waarover je feedback gaat geven.
  2. Gevoel: Het gevoel dat dit gedrag bij jou oproept. 
  3. Gevolg: Het effect dat dit gedrag heeft op de omgeving.
  4. Gewenst gedrag: Het gedrag dat je (liever) wil zien bij de ander.

Bij dit 4G model baseer je je feedback eerst op feiten (zoals in de andere modellen ook het geval is), je vertelt dan wat dit bij jou teweeg brengt (zoals ook bij de ik-ik-jij methode), deelt het gevolg (zoals bij SBI en AID) en deelt het gewenste gedrag (zoals bij AID). 

Dat is waarom we de 4G’s uitgebreid bespreken in onze training feedback geven en ontvangen. In deze 1-daagse cursus leer je hoe je constructieve en waardevolle feedback kunt geven waar anderen echt iets aan hebben. Je leert echter ook hoe je zelf kunt openstaan voor feedback en deze kunt gebruiken om te groeien en te verbeteren – zelfs wanneer de persoon die de feedback geeft hier geen kaas van heeft gegeten. 

Uiteindelijk kom je zo op een volledig stappenplan waarbij er geen ruimte is voor miscommunicatie en de feedback op een respectvolle en constructieve manier wordt gebracht. De kracht van de 4G-methode zit in de combinatie van feitelijke observatie, persoonlijke beleving en het scheppen van een duidelijke verwachting (of waardering bij positieve feedback). 

In onderstaande video leggen we uit hoe je feedback geeft volgens het 4G model:

En de sandwich methode dan?

Misschien heb je al opgemerkt dat we nog geen woord gerept hebben over de bekendste manier om feedback te geven: het sandwich model, ook wel de hamburger methode of het hamburger model genoemd. Dat komt omdat dit een ongefundeerde mythe is die al jaren door het werkveld zwermt. De sandwich methode is níét effectief.

Bij deze methode verpak je de negatieve feedback met twee complimenten. Eerst deel je een compliment, vervolgens je negatieve feedback en dan sluit je af met iets positiefs: 

Je presentatie gisteren zat super goed in elkaar! Als ik je een verbeterpuntje mag geven, is dat je het publiek wat meer bij het verhaal mag betrekken en ze wat meer mag aankijken. Maar over het algemeen: heel goed gedaan, je had een helder verhaal.

Je merkt het al aan dit voorbeeld: heb ik het als presentator nou wel of niet goed gedaan? De sandwich methode is verwarrend, komt onoprecht over en het is bovendien bewezen dat de negatieve feedback op deze manier wordt vergeten. In andere woorden: de volgende keer dat je die presentatie maakt, ben je vergeten wat de negatieve feedback ook alweer was.

Hoe concreter de feedback, hoe beter

Voor effectieve feedback waar de ander echt iets aan heeft, geldt dus: hoe concreter, hoe beter. Alleen dan weet de persoon aan wie je feedback geeft precies waarom deze wordt gegeven. Er kan geen miscommunicatie ontstaan.

Hoewel concreet en duidelijk zijn wellicht in eerste instantie niet vriendelijk lijkt, is het dit wel, omdat de ander er echt bij gebaat is. Want wat heeft de ontvanger aan onduidelijke negatieve feedback die hij of zij later wéér op z’n bordje zal krijgen, omdat het de eerste keer niet duidelijk was?

Andere overkoepelende elementen bij effectieve feedback modellen zijn:

  • Dat je ook luistert naar de ander. Goede feedback is geen eenrichtingsverkeer. 
  • Je de boodschap scheidt van de boodschapper. Geef feedback op basis van een probleem, situatie of waarneembaar gedrag, niet op de persoon zelf.
  • Niet met een belerend vingertje wijst, zodat de ander zich minder snel aangevallen voelt.
  • Je daadwerkelijk de ander wil helpen groeien en verbeteren.

feedback model

Aan de slag

Of je nu kiest voor het SBI feedback model, de 4G methode of een andere aanpak: effectieve feedback geven gaat om duidelijk zijn over wat je hebt gezien en verwacht, op een respectvolle en constructieve manier. Hoe vaker je hiermee oefent, hoe makkelijker het zal worden om feedback te geven. In onze feedback training besteden we dan ook veel tijd aan oefenen met rollenspellen, zodat je in de praktijk meteen aan de slag kunt. 

Andere tools voor effectiviteit

Bij Tijdwinst bieden we naast trainingen ook andere tools aan om je communicatie en persoonlijke effectiviteit te verbeteren. Wil je dagelijks inspiratie en tips over slimmer werken, feedback, leiderschap en persoonlijke groei? Volg ons dan op social media kanalen als Instagram en Pinterest. 

Dieper duiken in thema’s als time management en focus? Dan zijn onze boeken Elke dag om 15:00 uur klaar en Full Focus op wat écht belangrijk is iets voor jou. 

Liever luisteren? In de Tijdwinst Podcast gaat Björn in gesprek met experts over onderwerpen als feedback, leiderschap en productiviteit. Te beluisteren via YouTube of je favoriete podcast app!

Veelgestelde vragen over een feedback model

  • Wat is een feedbackmodel en waarom is het belangrijk om er één te gebruiken?

    Een feedback model is een hulpmiddel om op een concrete, respectvolle en doelgerichte manier feedback te geven. Het helpt je om de feedback niet oordelend, duidelijk en constructief over te brengen. Hiermee voorkom je dat de ander zich aangevallen voelt en help je de ander zoveel mogelijk groeien.

  • Welke feedbackmodellen zijn het meest bekend en wanneer gebruik je welk model?

    De meest bekende feedbackmodellen zijn het SBI feedback model, het AID model, de ik-ik-jij methode en de 4G methode. Vooral de ik-ik-jij methode en het SBI model zijn erop gericht zo min mogelijk oordelend te zijn, dit kan handig zijn bij negatieve feedback of een emotionele ontvanger. De 4G methode en het AID model zijn gericht op het aangeven van het gewenste gedrag, wanneer je de ander echt wilt helpen groeien.

  • Wat is het 5 feedback model?

    Het 5 feedback model staat voor de 5R’s: Request, Receive, Reflect, Respond en Resolve. Of het feedback model in Nederlands: verzoeken, ontvangen, reflecteren, reageren en oplossen. Het is een methode om feedback te ontvangen. De eerste stap draait om het vragen van feedback, de tweede om actief luisteren, de derde om reflecteren op de feedback, de vierde om een constructieve reactie en de vijfde stap is het maken van de nodige veranderingen.

  • Wat is het 4G-model en hoe werkt het in de praktijk?

    Het 4G model is een hulpmiddel om duidelijke en niet-veroordelende feedback te geven waar de ander echt iets aan heeft. De 4G’s staan voor: gedrag, gevoel, gevolg en gewenst gedrag. In de praktijk kan het helpen om vooraf te bedenken hoe je de feedback geeft. Daarnaast kan het structuur geven aan een gesprek.

  • Wat zijn de 4 stappen in een feedback model?

    Niet elke feedback methode heeft vier stappen, maar dit is wel het geval bij de 4G methode. In de eerste stap beschrijf je hierbij het feitelijke gedrag waar je feedback over gaat geven. In de tweede stap het gevoel dat dit jou heeft gegeven. De derde stap gaat over welk gevolg het gedrag heeft gehad. In de vierde en laatste stap beschrijf je het gewenste gedrag.

  • Wat zijn de 4 vormen van feedback?

    Er zijn verschillende vormen van feedback. Vier voorbeelden zijn: evaluerende feedback (zoals de formele beoordeling die je krijgt in een functioneringsgesprek), constructieve feedback (gericht op verbetering en het samen zoeken naar een oplossing), corrigerende feedback (wanneer iemand onprofessioneel gedrag laat zien) en natuurlijke positieve feedback (zoals complimenten, om iemand te motiveren.

  • Hoe gebruik je het SBI-model (Situation–Behavior–Impact) voor constructieve feedback?

    Doordat je bij het SBI-model concrete feedback geeft, weet de ander precies wat hij of zij ‘fout’ heeft gedaan. Omdat vervolgens wordt verteld wat de impact op jou of het team is, realiseert de ander waarom het belangrijk is om te veranderen.

  • Wat is het 3C’s feedback model?

    Het 3C’s feedback model is een framework bedacht door UNC hoogleraar Elad Sherf. De 3C’s staan hierbij voor Clarity, Contextual Meaning en Composure. Clarity betekent dat de feedback zo concreet, duidelijk en specifiek mogelijk moet zijn. Bij Contextual Meaning deel je welk effect de feedback gaat hebben op de doelen van de ontvanger. Composure draait om empathie en het gebruiken van je emotionele intelligentie bij het geven van de feedback.

  • Wat zijn de valkuilen bij het geven van feedback, zelfs als je een model gebruikt?

    Zelfs als je een model gebruikt, zijn er valkuilen bij het geven van feedback. Denk aan feedback die eigenlijk te laat komt, die in een ongeschikte setting wordt gegeven, waar er te veel in één keer wordt gezegd of waar er geen ruimte is voor een dialoog. Ook als je nog steeds boos of geïrriteerd bent, kan feedback nog steeds aanvallend overkomen door je toon.

  • Hoe kun je een feedbackmodel gebruiken zonder dat het onnatuurlijk of gekunsteld overkomt?

    Een feedback model is vooral vooraf een handige tool om te bepalen wat je wil zeggen en waarom je de feedback geeft. Je hoeft dan ook niet een soort script uit je hoofd te leren, wat onnatuurlijk of gekunsteld overkomt. Als voorbeeld: de tweede stap van de ik-ik-jij methode is ‘ik voel…’, dit hoef je natuurlijk niet letterlijk te zeggen. Je kunt bijvoorbeeld ook zeggen: ‘ik vond het lastig, want…’.

  • Op welke manier helpt een feedbackmodel bij het geven van lastige of gevoelige feedback?

    Bij veel feedback modellen begin je bij het benoemen van een situatie of waarneming en spreek je met ik-boodschappen, waardoor je feedback minder oordelend en agressief overkomt. Het helpt je ook om over te brengen wat je precies bedoelt en geeft structuur aan het gesprek. Al deze elementen zorgen ervoor dat de boodschap beter overkomt.

  • Hoe leer je medewerkers om feedbackmodellen effectief toe te passen in hun werk?

    De eerste stap om medewerkers effectief feedbackmodellen toe te laten passen in hun werk, is door ze de juiste kennis hierover te geven. Dat kan zelf als organisatie of leidinggevende, maar een in-company training kan een uitkomst zijn. Dit gaat namelijk verder dan feedbackmodellen en leert medewerkers ook meer om een constructieve en respectvolle gesprekspartner te worden en zelf ook open te staan voor feedback.

  • Wat is het verschil tussen feedback geven en iemand aanspreken op gedrag?

    Het verschil tussen feedback geven en iemand aanspreken op gedrag, ligt hem vaak bij de intentie en de toon. Bij het geven van feedback is het je intentie om de ander te helpen groeien. Het is meer een open dialoog en je geeft deze feedback op een constructieve en respectvolle manier. Wanneer je iemand aanspreekt op gedrag kan dit meer lijken op een standje.

Wie zijn wij? | Cursus Feedback geven

Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat gespecialiseerd is in slimmer (samen) werken. Daarvoor bieden we je diverse (online) trainingen aan. Van time management tot snellezen. Nieuwsgierig? Bezoek onze website of blogs en schrijf je snel in voor een van onze trainingen. 

Populaire trainingen: